Waar slapen goed voor is in Jip en Janneke taal

Zullen we het maar eens hebben over slapen? Iets wat mij persoonlijk de laatste weken niet geweldig afgaat. Ik merk het meteen als ik een tijd niet goed slaap. Dat zal ook wel deels de leeftijd zijn want ik had er vroeger niet zo’n last van. Hoe dan ook, het is niet zo dat ik te weinig slaap maar meer dat ik niet goed slaap. Ik val moeilijk in slaap en daarna word ik de hele nacht door om de haverklap wakker. Voeg daar nog wat filmische angstaanjagende nachtmerries bij, dan begrijp je dat ik er niet vrolijk van word wanneer mijn wekker ‘s ochtends om 7 uur gaat.

Waar is slapen allemaal goed voor

We weten allemaal dat een goede nachtrust belangrijk is voor onze gezondheid, maar waar is het dan precies goed voor? Voordat ik verder ga moet je weten dat ik een totale leek ben op het gebied van gezondheid. Op school vond ik bio echt slaapverwekkend (no pun intended), nu heb ik spijt dat ik niet beter heb opgelet in die tijd. Hoe dan ook, om te weten waar slapen goed voor is moet je eerst begrijpen hoe slaap ‘werkt’. Hieronder kun je mijn totaal niet wetenschappelijke uitleg over slaap in Jip en Janneke taal lezen.

De verschillende slaapfasen

Wanneer je gaat slapen doorloop je meerdere malen een slaapcyclus van meerdere fasen: je begint bij de sluimerfase, dus als het ware dat je van wakkere toestand naar slaperige toestand gaat. Dit duurt maar een paar minuten en dan ga je al over naar fase 2: de lichte slaap. Zoals de naam al zegt, slaap je nu nog best lichtjes en word je dus snel wakker van geluiden.

Nu wordt het interessant want bij de volgende fase kom je in een diepe slaap terecht, de kernslaap. Je hartslag is lager, je spieren ontspannen en je wordt niet meer snel wakker van geluiden. Deze fase wordt gezien als de herstelfase. In deze fase doe je eigenlijk energie op voor de volgende dag. Wanneer je tijdens deze fase wakker wordt, is dat totaal niet fijn. Terwijl jij in die fase uitrust is het namelijk zo dat veel verschillende delen van je lichaam aan het herstellen zijn van de dag dus van je spieren tot en met je brein.

De laatste fase wordt ook wel de REM-slaap genoemd (rapid-eye-movement). In deze fase droom je en maken je ogen snelle bewegingen. Het ziet er best raar uit. Jij ligt er helemaal ontspannen bij maar je hersenen draaien overuren. Deze fase beslaat zo’n 20 tot 25% van je hele nachtrust. Gemiddeld dromen mensen drie tot vijf keer per nacht.

Je ziet dus dat het een heel programma is, dat slapen. Nadat je dat doorlopen hebt, begin je fris en fruitig aan een nieuwe dag. Maar als je dus niet alle fasen goed doorloopt, dan herstelt je lichaam niet genoeg en laad je eigenlijk niet voldoende op voor de volgende dag. Je bent dan moe. Best logisch eigenlijk toch, wanneer je het zo leest? En als dit nou ook nog eens meerdere nachten, of nog erger weken, gebeurt dan ben je op een gegeven moment helemaal op.

Gevolgen van (chronisch) slaaptekort

Op korte termijn komt het erop neer dat slaaptekort zorgt voor vermoeidheid en daarnaast kun je er prikkelbaar door worden of misschien een beetje somber. Je geestelijke gezondheid heeft een sterk verband met de slaapkwaliteit. Ook kun je je minder goed concentreren en word je soms vergeetachtig. Kortom, je bent minder productief en presteert minder goed op verschillende fronten wanneer je slaaptekort hebt.

Wat je ook wel eens hoort is dat mensen zeggen dat ze slaap gaan inhalen. Blijkbaar werkt dat dus helemaal niet zo. Je opgebouwde slaaptekort haal je nooit in en op de lange termijn kan een chronisch slaaptekort of een slaapstoornis grote gevolgen hebben voor je gezondheid, zoals een hoger risico op hartfalen of een beroerte, een hoge bloeddruk en diabetes type II.

Daarnaast kan slaaptekort ook leiden tot overgewicht. Dit heeft meerdere oorzaken waaronder een ingewikkeld hormonen-verhaal (Google maar). Er spelen ook allerlei hormonen een rol en dingen als melatonine en de juiste tijd om te slapen, genetische aanleg en het licht van computers en mobieltjes en weet ik het allemaal ook maar de kern is dit: je bent een soort van robot. Elke nacht word je opgeladen. Wanneer je ‘s nachts niet (goed/genoeg) slaapt dan laad je niet op. Als je vaker niet oplaadt, dan ga je eerder kapot. Toch?

Tips om beter te slapen

• Zorg voor een goede kamertemperatuur: wist je dat nachtmerries meer schijnen voor te komen wanneer je het te warm hebt? Leer jezelf kennen, kijk bij welke temperatuur je het beste slaapt. Over het algemeen is dat bij een kamertemperatuur ergens tussen de 17 en de 21 graden. Voor mij is het 18 graden ben ik na veel testen achtergekomen.
• Kies voor een goed bed en nog belangrijker voor een comfortabel matras dat jou de juiste ondersteuning biedt. Een goed matras kan zoveel verschil uitmaken wat de slaapkwaliteit betreft. Ik sliep eerst op van die dunne matrasjes maar mij niet meer gezien hoor. Ik heb nu een dik matras 120×210, een twijfelaar dus. Ik had eerst een matras 100 x 210 en dat lijkt weinig verschil uit te maken maar die extra 20 cm bevalt me erg goed.
• Zorg voor een donkere kamer met verduisterende gordijnen en breng geen beeldschermen de slaapkamer in. Ga het laatste uur voordat je naar bed gaat iets ontspannends doen, het liefst zonder scherm. Lees bijvoorbeeld een boek of ga in bad.
• Kies je kussens goed uit. Kussens zijn ook echt wel belangrijk want als je kussens hebt waarbij je in een slechte houding ligt, dan kun je rug- of nekpijn krijgen. De een vindt zachte kussens prettiger, de ander (ik!) heeft een voorkeur voor harde kussens.
• Eet goed en beweeg genoeg. Hoeveel slaap je nodig hebt heeft onder meer te maken met factoren zoals leeftijd, je mentale staat dus depressiviteit of angst bijvoorbeeld, gebruik van alcohol, energiedranken en koffie. Zorg dus goed voor jezelf. Wanneer je overdag genoeg beweegt, slaap je over het algemeen beter ‘s nachts.

Wist je dat….

• De gemiddelde Nederlander 7:12 uur slaapt? (bron: de Hersenstichting)
• We ongeveer een derde van ons leven slapen? Één derde!
• De lengte van een droom enorm verschilt? Het varieert van een aantal seconden, tot wel 30 minuten.
• Er zo’n 80 slaapstoornissen bestaan?
• Kindjes in Guatemala zorgenpoppetjes onder hun kussen stoppen voordat ze gaan slapen wanneer ze ergens mee zitten? De kindjes vertellen hun zorgen of angsten aan het poppetje en het poppetje neemt dan die zorgen of angsten over zodat het kindje lekker onbezorgd kan slapen.
• Afrikaanse olifanten in het wild slechts 2 uur per dag slapen?
• En koala’s tussen de 20 en 22 uur per dag?
• 12% van de mensen alleen in zwart-wit dromen?
• Je in Japan powernaps kunt nemen op je werk? Ze noemen dat inemuri en dat betekent, vrij vertaald, iets als ‘slapen terwijl je aanwezig bent’.
• Het (gedocumenteerd en bewezen) record van het langste niet slapen op naam staat van Randy Gardner? Hij bleef 11 dagen en 25 minuten wakker in december 1963. Hij was toen 17 jaar oud.
• De meeste mensen zeven tot negen uur slaap nodig hebben per nacht?

Films die je niet moet kijken als je slaapproblemen hebt

Ik zou Frédérique niet heten als ik niet toch nog even een bruggetje naar films zou maken dus hieronder nog enkele films die je écht niet wil kijken als je last hebt van nachtmerries.

• A Nightmare on Elmstreet: de engerd in de film reeks, Freddy Krueger, bezoekt zijn slachtoffers in hun dromen. Hierna slaap je nog minder lekker.
• I’m Thinking of Ending Things: de scheidingslijn tussen droom en realiteit is onduidelijk in deze bizarre Charlie Kaufman film. Je krijgt er een onbehaaglijk gevoel van.
• Mulholland Drive: Nog zo’n film waarbij je soms niet meer weet wat droom is en wat realiteit. Dit is wel een David Lynch pareltje hoor maar wedden dat je ‘s nachts erover zult dromen?
• Nachtmerries en slaapstoornissen zijn heel erg aanwezig in de succesvolle serie Behind her Eyes dat nu op Netflix te zien is. De nachtmerrie scènes vond ik zelf best naar.

En deze kun je wél kijken

• De Franse surrealistische film The Science of Sleep van Michel Gondry, ook bekend van Eternal Sunshine of the Spotless Mind, is bizar én grappig én kunstig. Aanrader!
• Inception van Christopher Nolan gaat over een groep mensen die bewust andermans dromen ingaat. De film met Leonardo DiCaprio en Marion Cotillard steekt erg goed in elkaar en de effecten zijn indrukwekkend.

Slaap jij over het algemeen goed? Wat is jouw ultieme ‘slaap-tip’?