Fahim over jonge asielzoeker die verdomd goed kan schaken
Vanaf vandaag kun je de Franse film Fahim in de bioscoop zien. In eerste instantie lijkt Fahim een lichtvoetige feelgood film te zijn. Een paar uur na de film, of misschien een paar dagen, krijg je de bittere nasmaak pas. Niks geen hartverwarmend verhaal, Fahim is hartstikke tragisch.
Fahim, een waargebeurd verhaal
Fahim is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Fahim Mohammad (geboren 26 juli 2000). Zijn vader en hij moesten in 2008 hals over kop hun geboorteland Bangladesh ontvluchten. Ze vragen politiek asiel aan in Frankrijk maar deze wordt keer op keer geweigerd. Vader en zoon leven dan ook in constante angst om uitgezet te worden.
Lichtpuntje: Fahim schaakt verdomd goed. Dit heeft hij in Bangladesh van zijn vader Nura geleerd en daar ligt zijn grote passie. Nu wil het toeval of het geluk, hoe je het ook wil bekijken, dat Fahim bij de oude schaakmeester Sylvain Charpentier (Gérard Depardieu) terechtkomt. Deze norse en stugge man met een gouden hart herkent talent wanneer hij het ziet. Hij neemt het talentvolle 8-jarig schaakwondertje dan ook onder zijn hoede.
Juist wanneer het nationale kampioenschap schaken begint, lijkt de Bengalese jongen het land te moeten verlaten. Er maar één uitweg: kampioen van Frankrijk worden.
Plaatsvervangende schaamte
Over het algemeen is het een eenvoudige zoete film met simpele dialogen en relatief oppervlakkige personages. Dat strookt ergens niet met de tragiek van het verhaal. Het onderwerp is zwaar en wordt juist heel lichtjes gebracht. De acteurs leveren sterk werk, met name Depardieu en de jonge Assad Ahmed. Ahmed komt heel puur en natuurlijk over op het scherm.
Er zijn ook pijnlijke momenten. Bij één scène kon ik letterlijk niet naar het scherm kijken. Ik kan mij niet herinneren wanneer de laatste keer is dat ik wegkeek van het scherm omdat ik me schaamde. Ik schaamde me om mens te zijn. Hoe kan het toch dat telkens weer administratie en regeltjes zwaarder wegen dan menselijkheid? Waar is het toch misgegaan?
The winner takes it all
Fahim heeft het getroffen. Dankzij zijn talent én de ontmoeting met Sylvain Charpentier, is het geluk voor hem gekeerd, maar hoeveel talentvolle jochies treffen het niet? Hoeveel talentvolle jochies ontmoeten niet iemand die ze kan helpen? En wat nou als je geen talent hebt of een talent hebt die niet gezien wordt als talent (ja, die zijn er ook veel). Hoe was het dan gelopen? Waar zou Fahim nu zitten? Is dit nu het moraal van dit verhaal? Als je niet wint, dan heb je pech?
Terwijl het dus eigenlijk een ontroerende feelgood film is, kon ik niet anders dan verdrietig zijn na afloop want het gaat nou eenmaal niet alleen om Fahim, maar om zoveel kindjes.
Wat gebeurde er daarna?
In 2014 schreef Fahim samen met zijn schaakcoach Xavier Parmentier en schrijfster Sophie Le Callennec het (auto)biografisch boek Un roi clandestin. De film Fahim is op dat boek gebaseerd. Inmiddels is Fahim 20 geworden en hij heeft al best wat toernooien (Frankrijk en wereldwijd) gewonnen. Sinds 2017 heeft hij de titel van FIDE meester. Fahim doet het goed in de schaakwereld, al schijnt hij sinds 2018 wat minder te presteren. Hij woont nog in Créteil.
Zijn schaakcoach Xavier Parmentier overleed, op 52 jarige leeftijd, aan kanker in 2016. Dat is overigens een van de onbeantwoorde mysteries naar aanleiding van de film. In de film heet Xavier Sylvain. Werkelijk geen flauw idee waarom. Zou het iets zijn met de rechten rondom zijn naam omdat hij al overleden was?
Tanitoluwa ‘Tani’ Adewumi kent een vergelijkbaar verhaal. Het negenjarig schaakwondertje uit Nigeria woont in New York. Schijnbaar heeft Paramount Pictures plannen om een film aan Tani te wijden.
Frédérique houdt van mimosa, van films, van de geur van gebakken knoflook, van de Middellandse Zee (‘haar’ zee want aan die zee is ze geboren), fotografie, musea, nachttreinen, haute couture en ze zou het liefst voor altijd in een hotel wonen.