Aids en Freddie Mercury

Op 24 november 1991, 25 jaar geleden vandaag, stierf een van de beste zangers aller tijden aan de gevolgen van aids. Een rasentertainer met een geweldige stem. Freddie Mercury was nog maar 45 jaar oud. Ik luister nog regelmatig naar Queen en mijn kids (dus) ook. Doordat we het thuis over het overlijden van Freddie Mercury hadden kwam het gesprek als vrij snel uit op aids. Aids is, vertelden ze, niet aan bod gekomen op de middelbare school (ze zitten beiden in de 2e, op twee verschillende scholen). Het verbaasde me.

Ook wat campagnes betreft is het best magertjes allemaal. Zo nu en dan zie je wel een campagne voorbijkomen maar het is wat dat betreft een hele andere tijd dan toen ik op school zat, halverwege de jaren ’80.

Freddie Mercury

Freddie werd geboren op 5 september 1946 als Farrokh Bulsara op Zanzibar. Hij was natuurlijk de zanger van Queen maar ook degene die de meeste nummers van de band schreef waaronder toppers Bohemian Rhapsody, Bicycle Race en Killer Queen. Toen Freddie 17 was verhuisde hij met zijn ouders naar Engeland. Hij studeerde grafisch ontwerp, speelde in bandjes en verkocht tweedehands kleding met zijn vriendinnetje Mary Austin. The usual wat studenten-tijd betreft. Eind jaren 60 zat Freddie in een bandje, deze veranderde enkele keren van naam en van samenstelling en werd uiteindelijk, in 1971, Queen zoals wij die kennen. Freddie Mercury had een prachtige stem. Hij had een stembereik van 4 octaven, heel zeldzaam voor een man.

Mercury schijnt achter de schermen een verlegen rustige man te zijn geweest, extreem anders dan de Freddie die op podia stond. De podium-Freddie was extravagant, energiek, dramatisch, theatraal en extravert.

Freddie Mercury was bisexueel. Zijn jarenlange relatie met Mary Austin eindigde maar ze bleven altijd goede vrienden. Hij uitte zich altijd lovend over haar. Zij is overigens ook degene die zijn as heeft ‘gekregen’ na zijn crematie.

Zijn laatste ‘lange’ relatie was die met kapper Jim Hutton. Hutton was degene die bij Freddie was toen hij overleed. Mercury maakte slechts 1 dag voor zijn overlijden, middels een persbericht, bekend dat hij aids had. Hiermee bevestigde hij de geruchten die al langer  de ronde deden.

Wat is aids?

Ik citeer even een stukje uit de site Stop Aids Now: “Hiv is het virus dat aids veroorzaakt. Het hiv-virus kan zich bevinden in bloed, sperma en voorvocht, vaginaal vocht en moedermelk. Hiv kun je krijgen door onbeschermde seks te hebben of door in contact te komen met geïnfecteerd bloed”. Het hiv-virus breekt de afweer zodanig af dat iemand met aids bepaalde virussen en bacteriën niet meer aankan. Zonder behandeling zal iemand met hiv aan de gevolgen van aids overlijden. Hier staat precies uitgelegd wat hiv doet met het lichaam.

Ik ben zelf opgegroeid in de tijd dat aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome)net de kop opstak en het was echt een big deal op school. Het was begin jaren 80 dat Aids de kop opstak in de VS en daarna ook in Europa. Op aids.gov zie je een hele duidelijke tijdslijn van het verloop. We kregen op school extra les over aids en het was ook de tijd dat er enorm veel reclame was op tv vooral maar ook affiches op straat. Er zaten een paar hele heftige reclames en indrukwekkende affiches tussen. Sommige beelden ben ik nooit meer vergeten.

Aan het begin werd de ziekte gekoppeld aan homosexuelen. Het werd aangeduid als GRID (gay-related immuno deficiency). Al snel bleek dat aids iedereen kon treffen. Hetero, homo, heroïne gebruikers (door het gebruik van besmette injectienaalden), baby’s van geïnfecteerde moeders en lijders aan hemofilie (bloedtransfusie met besmet bloed).

Bekende aids slachtoffers

De beroemdheden die in de jaren 80 overleden zijn aan aids hebben bijgedragen aan de bekendheid van aids. Mede ‘dankzij’ hen begreep het groot publiek dat aids een reële dreiging vormde.

Acteur Rock Hudson was een van de eerste ‘beroemdheden’ die in Amerika openlijk over aids sprak. Hij overleed, op 59-jarige leeftijd, in 1985 aan de gevolgen van aids.

Een van de eerste ‘bekende’ vrouwelijke Aids slachtoffers was topmodel Gia Carangi in 1986. Gia is 26 jaar oud geworden en heeft naar alle waarschijnlijkheid aids opgelopen door drugsgebruik.

Liberace overleed in 1987 aan de gevolgen van aids, Fotograaf Robert Mapplethorp in 1989, actrice Amanda Blake in 1989, kunstenaar Keith Haring in 1990, balletdanser Rudolph Nureyev in 1993 en meer….

Ryan White

Ondanks het feit dat er steeds meer bekend werd over aids en over hoe men hiv kon krijgen, was de angst bij de bevolking heel groot. Zo was er in 1985 een 13-jarige Amerikaanse jongen, Ryan White, die niet meer op school mocht komen omdat hij aids had gekregen als gevolg van een bloedtransfusie en hij was ook helaas niet de enige die zoiets meemaakte.

Ryan White werd bekend door de reactie van de school en de daaraan gekoppelde rechtszaak die zijn moeder aanspande (en won) maar ook omdat hij een van de eerste bekende gevallen was waarbij een kind aids had gekregen, en waarbij geslachtsgemeenschap geen rol had gespeeld. De artsen gaven hem 6 maanden, uiteindelijk leefde White nog 5 jaar en stierf hij op zijn 18e. Het overlijden van Ryan White bracht veel gevolgen met zich mee op het gebied van kennis over en acceptatie van aids.

Al met al: mensen waren bang en wisten nog maar weinig over aids en dat uitte zich steeds vaker in hysterische reacties en onjuiste en ongegronde conclusies. Eve van Grafhorst maakte ongeveer hetzelfde mee in Australië in 1985 (al was ze wel veel jonger). Ze stierf op haar 11e…

De foto hieronder is in 1991 genomen. Prinses Di schudt de hand van een man met aids. Er kwamen veel geschrokken reacties op het feit dat ze dat had gedaan zonder handschoenen. Daaruit blijkt dat de onwetendheid nog groot was.

Aids toen en nu

Sinds het begin van de aidsepidemie zijn er 78 miljoen mensen geinfecteerd en ruim 35 miljoen mensen gestorven aan de gevolgen van aids (bron: Aids Fonds). Aan het begin was het zo dat iemand met de ziekte vrijwel zeker snel dood zou gaan. Tegenwoordig is het zo dat iemand met hiv (Humaan Immunodeficiëntie Virus)heel lang kan leven dankzij hiv-remmers. Beroemdheden die nu hiv hebben zijn o.a Holly Johnson (zanger van de band Frankie Goes to Hollywood, sinds 1991 is hij hiv-positief), Magic Johnson (ook sinds 1991) en Charlie Sheen.

Charlie Sheen maakte dat vorig jaar november bekend en dan merk je aan de reacties dat er toch nog steeds een taboe rust op aids.

Deze zomer werd het Global AIDS Update Report 2016 gepresenteerd, daarin was te lezen dat er in 2015 2.1 miljoen nieuwe infecties waren. Dat zijn er meer dan in 2015. Er was al 20 jaar een dalende trend wereldwijd, dit is dus niet al te best.

Vorige week werd bekend gemaakt dat het aantal nieuwe hiv-infecties in Nederland geleidelijk daalt, in 2015 waren er toch 900 nieuwe hiv-diagnoses. Naar schatting wonen er in Nederland meer dan 22 000 mensen met hiv. Hiervan weet circa 12% niet dat ze het virus dragen. Op 1 december aanstaande, op Wereld Aids Dag, wordt in Amsterdam een aidsmonument onthuld.

Laten we hopen dat men alert blijft, dat er blijvend gewerkt wordt aan voorlichting, ook voor de jonge generatie – op scholen, en dat de dalende trend zich weer voortzet.

Laten we hopen dat men geleerd heeft van het verleden, dat de stigma en vooroordelen blijvend dalen en dat de slachtoffers, bekend en onbekend, niet vergeten zullen worden.

Ooh, inside my heart is breaking
My make – up may be flaking
But my smile still stays on (The Show Must Go On, Queen)