Weet je nog dat…Roman Polanski naar Frankrijk vluchtte?
Ik ben in een enorme documentaire-bui. Ik heb er vier gekeken in de afgelopen twee dagen, waaronder Roman Polanski: Wanted and Desired uit 2008. De documentaire gaat over de rechtzaak rondom het misbruik van de toen 13-jarige Samantha Gailey door de Pools-Franse regisseur in 1977. Na 2010 is Polanski door meerdere vrouwen beschuldigd van seksueel misbruik. De documentaire Roman Polanski: Wanted and Desired presenteert een gekleurde versie van de feiten maar is alsnog boeiend.
Roman Polanski is inmiddels 88 jaar oud en woont sinds 1978 in Frankrijk. Maar hoe zat het nou met de Samantha Gailey zaak en wat gebeurde er toen Polański naar Frankrijk vluchtte?
Samantha Gailey misbruik
In maart 1977 was Roman Polanski met Samantha Gailey, die toen zoals gezegd is 13 jaar oud was, in het huis van Jack Nicholson om foto’s te maken voor de Franse Vogue Hommes. De moeder van Gailey had hier toestemming voor gegeven en Jack Nicholson was op vakantie dus ze waren met zijn tweetjes. De toenmalige vriendin van Nicholson, actrice Angelica Huston, is die dag nog wel even in het huis geweest maar verliet het huis weer omdat ze in de veronderstelling was dat er geen gekke dingen gebeurden en dat er ‘gewoon’ foto’s werden gemaakt.
De regisseur maakte topless foto’s van Samantha in de jacuzzi en gaf haar champagne en een deel van een Qualuude (Methaqualon). Dat laatste was een middel dat alleen op doktersvoorschrift verkrijgbaar was en er bekend om stond om de zin in seks en het seksuele gevoel te verhogen en remmingen juist te verlagen. Daarna hadden ze seks. Gailey heeft altijd volgehouden dat het niet consensueel was en Polanski heeft altijd volgehouden dat dat het wel was.
Hoe je het wendt of keert en wat er daar nou precies gebeurd is achter gesloten deuren, het meisje was slechts 13 jaar oud. Dat is een feit dat vaststaat. Daar is hij uiteindelijk ook voor veroordeeld.
De rechtzaak
Ik zal niet heel erg uitweiden over de rechtzaak want het is best complex en daar gaat de documentaire tenslotte ook over, dus wil je meer weten over het verloop van de rechtzaak, over de rol van de media en over de rol van de rechter (niet helemaal kosjer, die rechter), dan kun je het beste de docu bekijken. Polanski kreeg in ieder geval twee psychiatrische evaluaties en bracht uiteindelijk ook 42 dagen (van de 90) in voorhechtenis in de gevangenis door onder psychiatrisch toezicht.
De dag vóór het definitieve vonnis, smeerde Polanski hem naar Frankrijk (via Londen maar daar verbleef hij slechts één dag i.v.m. uitlevering naar de VS). Dit deed hij, bleek later, uit angst dat de rechter tegen de afspraken in voor een hoge straf zou gaan. Deze kon oplopen tot 50 jaar gevangenisstraf. Vanaf dat moment was Polanski dus officieel voortvluchtig. Frankrijk leverde hem niet uit en hij bleef daar wonen.
De aanklachten waren: 1. rape by use of drugs 2. perversion 3. sodomy 4. lewd and lascivious act upon a child under 14 5. unlawful sexual intercourse with a female under the age of 18 6. furnishing a controlled substance to a minor. Hij is uiteindelijk veroordeeld voor deze aanklacht: unlawful sexual intercourse with a minor.
Polanski beschrijft zijn kijk op die dag in zijn autobiografie (uit 1984). Samantha Gailey schreef in 2013 een boek over haar belevenis: The Girl: Emerging From The Shadow Of Roman Polanski. Zij heeft in interviews aangegeven dat ze de regisseur gesproken en vergeven heeft. In 2008 zei ze in een interview: “I don’t think he’s a danger to society. I don’t think he needs to be locked up forever and no one has ever come out ever besides me and accused him of anything.” (bron: reuters).
De moord op Sharon Tate
Roman Polanski was op het moment van de Gailey rechtzaak al erg aanwezig in de media. Dit had voornamelijk te maken met – los van het feit dat hij een bekende en succesvolle regisseur was – de moord op zijn vrouw in 1969. Roman Polanski was gelukkig getrouwd met de actrice Sharon Tate en zij was 8 maanden zwanger toen ze op een vreselijke manier werd vermoord, samen met enkele vrienden, in hun huis in Los Angeles.
Polanski was op het moment van de moord in Londen voor werk en kwam compleet kapot terug. De media sprong erbovenop. Ze maakten allemaal verwijzingen naar zijn duistere films en speculeerden erop los. De meest wilde verhalen deden de ronde over hem maar hij had niets te maken met haar moord. Vier maanden later werd bekend dat Sharon Tate het slachtoffer was geworden van de gestoorde sekteleden van Charles Manson en dat Polanski er niets mee te maken had.
De Tweede Wereldoorlog
Even rewind naar 1933. In dat jaar werd Roman Polanski (Rajmund Roman Liebling) als kind van Pools-joodse ouders geboren in Parijs. Slechts enkele jaren later verhuizen ze met het gezin naar Polen maar dan wordt Polen veroverd door nazi-Duitsland. Roman wordt met zijn gezin opgesloten in het getto van Krakau. Hij was nog maar 9 jaar oud toen hij, met behulp van zijn ouders, kon vluchten uit het getto. Hij kon terecht bij een koppel dat voor hem zorgde tot het einde van de oorlog.
Zijn ouders werden gedeporteerd. Zijn vader naar concentratiekamp Mauthausen en zijn moeder naar Auschwitz. Zijn moeder overleefde het niet. Roman Polanski is later herenigd met zijn vader.
Polanski gaat in Warschau naar de filmacademie. Vanaf 1955 maakt hij meerdere shorts en in 1962 maakt hij zijn eerste (lange) film: Nóz w wodzie/Knife in the Water. Zijn echte grote doorbraak komt met Rosemary’s Baby in 1968. Om de lus te sluiten: 1 jaar later wordt zijn vrouw vermoord in hun huis aan Mulholland Drive.
Beperkte vrijheid en een nieuw gezin
Een onstuimig leven dus, veel verdriet, veel duisternis. Die duisternis en dat verdriet zien we in zijn film terug, al dan niet vermengd met wat zwarte humor. Na zijn vlucht naar Frankrijk bouwt hij een geheel nieuw leven op terwijl hij films blijft maken. In 1989 trouwt hij met de Franse actrice Emmanuelle Seigner die 33 jaar jonger is dan hij. Ze zijn inmiddels al 32 jaar getrouwd en ze hebben twee kinderen samen.
Enkele van zijn meest bekende films zijn: Chinatown (1974), Tess (1979), Frantic (1988), Bitter Moon (1992), The Pianist (2002), The Ghost Writer (2010) en J’Accuse (2019). Zijn films blijken succesvol ondanks dat hij nu voortvluchtig is en veroordeeld is voor een zedendelict en meerdere wereldberoemde acteurs werken met hem samen.
Zijn vrijheid kent grenzen (letterlijk) want er loopt een internationaal aanhoudingsmandaat tegen hem. Hij kan dus niet zomaar reizen buiten Frankrijk en Polen. Toen hij in 2009 in Zwitserland was, werd hij gearresteerd en in huisarrest geplaatst maar in 2010 is dat opgeheven en werd hij alsnog niet uitgeleverd aan de VS. Veel bekende acteurs ondertekenden toen een petitie om Roman Polanski vrij te laten, enkele namen op de petitie waren: Wes Anderson, David Lynch, Natalie Portman, Penelope Cruz en Isabelle Huppert .
Ook Polen wees een uitleveringsverzoek van de VS af, dit was in 2015.
J’accuse wint César in 2020, onder luid protest
Er zijn al jaren twee kampen in dit verhaal. Eén kamp blijft Roman Polanski een briljante filmmaker vinden die genoeg gestraft is voor wat hij gedaan heeft, de andere groep vindt dat hij de gevangenis in moet en een crimineel is die zijn straf ontlopen heeft.
Vorig jaar won Roman Polanski de César voor beste regisseur voor J’accuse. Voor de zaal waar de ceremonie plaatsvond in Parijs werd hevig gemanifesteerd. Toen de prijs voor Polanski bekendgemaakt werd, verliet actrice Adèle Haenel (Portrait de la jeune fille en feu) uit protest de zaal – gevolgd door enkele andere aanwezigen.
Het vonnis
Het is een ingewikkeld vraagstuk want hoelang moet/mag je gestraft worden voor je daden? Wanneer is het genoeg?
Daarbij komt dat na 2010 kwamen voor het eerst sinds Samantha er nieuwe beschuldigingen geuit werden, o.a. van een Frans model Valentine Monnier (toen ze 18 was in 1975) en actrice Charlotte Lewis (toen ze 16 was in 1983). Polanski ontkent fel. Het is een verhaal met alleen maar verliezers. De documentaire Roman Polanski: Wanted and Desired laat dat duidelijk zien en geeft wat meer achtergrondinformatie over wat er toen gebeurd is.
Srsck score ★★★
VS, 2008. Documentaire van Marina Zenovich.
De documentaire Roman Polanski: Wanted and Desired is te zien op Sooner.
Frédérique houdt van mimosa, van films, van de geur van gebakken knoflook, van de Middellandse Zee (‘haar’ zee want aan die zee is ze geboren), fotografie, musea, nachttreinen, haute couture en ze zou het liefst voor altijd in een hotel wonen.
Jeetje hoe kun je. Goed dat je schrijft over seksueel misbruik het is een belangrijk onderwerp.
Wat een bizar verhaal. Ik kijk ook graag docu’s, want vind het waargebeurde altijd heel boeiend. Ik heb (volgens mij) geen toegang tot Sooner, maar wie weet komt hij nog eens op Netflix!
Ik vind het nog knap dat zij hier een boek over heeft geschreven. Een indrukwekkend verhaal. Bizar hoe gestoord iemand dan wel niet is om dit te kunnen doen he?
Ontzettend interessant deze blogpost! Het is een onderwerp dat mij altijd al heeft bezig gehouden. Het totaalplaatje, want wat er met zijn vrouw Sharon Tate is gebeurd is natuurlijk te verschrikkelijk voor woorden. Wat een heftige dingen allemaal. Een documentaire die ik beslist ook eens wil gaan kijken.
Ik houd ook wel van een documentaire op zijn tijd. Maar ik heb vooral Hoe moet het met Kees en Het zaad van Karbaat op mijn netvliet merk ik. Maar deze lijkt mij ook interessant.