Bizarre film Club Zero | over eetstoornissen en groepsdruk

Eén van de films uit de officiële competitie die ik zag tijdens het festival van Cannes was de bizarre film Club Zero. In een notendop: op een internaat wordt een groepje leerlingen op een wel hele negatieve wijze beïnvloed door een vileine juf. Regisseur Jessica Hausner vertelde zich onder meer te hebben laten inspireren door het sprookje ‘De rattenvanger van Hamelen’.

Eigentijdse religie

Miss Novak (Mia Wasikowska) wordt op een dure privéschool aangenomen om de leerlingen te leren over voeding en gezond eten. Zij werkt vanuit een innovatief concept dat dwars tegen alles ingaat wat jij en ik geleerd hebben over een gezonde voedingspatroon. Aan het begin van haar cursus negeren de ouders van de betreffende kinderen de (aanzienlijke) red flags wat betreft Miss Novak’s methodes en de uitwerking ervan op hun kinderen. Ze zijn vooral met zichzelf bezig waardoor ze allerlei tekens missen.

Tegen de tijd dat de ouders van de betreffende leerlingen en enkele andere docenten beseffen dat de extreme lessen wellicht niet zo’n positieve uitwerking hebben op de leerlingen als ze aanvankelijk dachten, kan het zomaar eens te laat zijn. De tieners hebben zich inmiddels al aangesloten bij het mysterieuze Club Zéro. Het clubje doet sterk denken aan een religieuze groepering of een sekte. Miss Novak is 100% overtuigd van haar eigen waarheid die ze vervolgens naar de kinderen toe communiceert. In de film maakt de starre juf dankbaar gebruik van de angsten van haar leerlingen om hun te overtuigen van haar ideeën. Ze gaat daarbij heel stelselmatig te werk.

Thema’s

Club Zero gaat op het eerste gezicht over eetstoornissen, maar in de kern handelt de film over een hele riedel aan eigentijdse thema’s. Denk aan de groeiende angst en zorgen bij jongeren in onze maatschappij (bijvoorbeeld m.b.t. het milieu) maar ook de verschuiving van verantwoordelijkheid van ouders naar school (en het vertrouwen die ouders daarbij hebben in de scholen en leerkrachten) komt ruimschoots aan bod. Tenslotte is de kracht van groepsdruk een rode draad in Club Zero. Stuk voor stuk zijn het onderwerpen die je aan het denken zetten, zeker in het kader van de huidige maatschappij.

Het aan de kaak stellen van hedendaagse problemen is regisseur Jessica Hausner niet vreemd. De Oostenrijkse filmregisseuse en scenarioschrijver die eerder films als Lourdes (2009) en Little Joe (2019) maakte, doet dat wel op een ironische en lichtvoetige wijze.

Stijl

Vanaf de eerste frame van Club Zero weet je dat de film een feestje voor het oog wordt. Alles is heftig gestileerd, de styling is totaal niet realistisch en de ironie druipt er vanaf. De kinderen dragen uniformen maar de docenten en ouders dragen outfits die heel stereotyperend zijn. Er is veel aandacht voor details, al kunnen deze ongemerkt blijven voor de onoplettende kijker. Goed kijken dus. Het kleurenpalet en het gebruik van symmetrie en de ongebruikelijke hoeken/perspectief zorgen voor een boeiend geheel.

Wat opvalt is dat je door de setting en de styling de film niet kunt plaatsen in een bepaalde tijd – of locatie. Club Zero kan zich overal afspelen, anytime. Door deze bewuste keuze van de regisseur, is er een bepaalde afstand tussen de kijker en het onderwerp. Ook de keuze van de muziek is opvallend. De tonen doet erg denken aan religieuze of in ieder geval, spirituele, deuntjes. Maar dan met een extra dreigende dimensie.

Cast

In het kader van ‘geen tijd, geen plek’, is er gekozen voor een internationale cast. Mia Wasikowska speelde eerder onder meer in Alice in Wonderland en Bergman Island. Eerlijk gezegd is de Australische actrice één van mijn minst favoriete actrices, omdat ze weinig emotie toont in haar rollen. Juist die eigenschap past heel goed bij haar personage in deze film. Wat dat betreft is ze goed gecast.

De leerlingen zijn onbekende acteurs, die hun rollen overtuigend vertolken. Vooral Luke Barker die Fred speelt maakt indruk in zijn acteerdebuut. Er zijn daarnaast bijrollen voor de Franse actrice Elsa Zylberstein die haar personage erg leuk invult, Egyptisch-Britse acteur Amir El-Masry (Limbo) en de Deense actrice Sidse Babett Knudsen (Borgen).

Al met al, niet de beste film van het jaar maar wel zeker een interessante film met vele lagen om naar te kijken en over na te denken. Update: vanaf 2 mei in de bioscoop!

Srsck-score: ★★★1/2