Grand Jury Documentary Award gaat naar Facing War van Tommy Gulliksen

De Grand Jury Documentary Award ging gisteren tijdens het Movies that Matter festival naar de politieke documentaire Facing War. Het is dan ook een verdomd goed portret van voormalig secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg. Facing War geeft de kijker een zeldzame, zo niet unieke, kijk achter de schermen van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. In een tijd van politieke onrust en onberekenbare wereldleiders is Facing War relevanter dan ooit. Terwijl je de diplomatische hoogstandjes van de ervaren Stoltenberg op het witte doek volgt, kun je niet anders dan je afvragen of diens opvolger opgewassen is tegen het huidige politieke klimaat.

Boeiend en in balans

De focus van Facing War ligt op de rol van Jens Stoltenberg in het geopolitieke landschap tijdens zijn laatste jaar als NAVO ´baas´. Een jaar waarin hij alles op alles zet om de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zo goed mogelijk te ondersteunen. De documentaire blijft boeiend van begin tot einde. De soundtrack helpt hier goed aan mee, evenals de – ik citeer de jury – ‘strakke montage’ maar waar de kracht in mijn ogen voornamelijk ligt is de intimiteit. Het menselijke aspect. De Noorse filmmaker weet de subtiele balans te vinden tussen de politicus enerzijds en de mens achter de politicus anderzijds.

Tommy Gulliksen geeft ons een bijzonder open en persoonlijke inkijk in Stoltenberg´s laatste jaar, waarin hij bewonderwaardig goed navigeert tussen alle nukken van de politieke leiders. NAVO-besluiten moeten unaniem worden genomen, wat niet altijd eenvoudig is in de groeiende verdeeldheid onder de bondgenoten. Een grapje hier, een schouderklopje daar, en zijn hakken in het zand waar nodig. Dat kan Stoltenberg als geen ander. Overigens is de regisseur ook niet vies van een grapje. Ik heb genoten van de subtiele knipogen links en rechts.

Jens

Na afloop van Facing War noem je de politicus niet meer meneer Stoltenberg, maar Jens. Je hebt immers de privé foto’s gezien met zijn vrouw Ingrid. Het stel is al sinds de middelbare school samen. De genegenheid, het respect en de liefde van Jens voor zijn vrouw voel je door het scherm heen. Je hebt als kijker bij hem in de auto gezeten, je hebt hem horen praten over Tony Soprano en ja – je hebt ook voor een dichte deur gestaan. Maar de regisseur is wel heel erg dichtbij gekomen. Zeldzaam.

Jens is in Oslo geboren op 16 maart 1959. Zowel zijn vader als moeder zaten in de politiek en zijn opvoeding was ervan doordrenkt. Hij ging in de jaren 80 – niet geheel verbazingwekkend – zelf de politiek in. Van 2000 tot 2001 en van 2005 tot 2013 was hij premier van Noorwegen. Van 1 oktober 2014 tot 1 oktober 2024 stond de kalme politicus aan het hoofd van de NAVO. Zijn termijn werd meerdere malen verlengd. Per 1 oktober 2024 werd hij opgevolgd door Mark Rutte.

Pijnlijk relevant

En ook dat is de kracht van de documentaire Facing War. Het is geen docu over iets dat zich in 1400 heeft afgespeeld. Dit is het nu. Alles is relevant. Elke pion op dat wereldtoneel (her)kennen we. Sommige scènes zijn daardoor bijzonder pijnlijk. Een Trump die een appje stuurt naar Stoltenberg, een Biden die per ongeluk Zelensky als Poetin voorstelt, een ongemakkelijke scène met de Hongaarse minister van buitenlandse zaken (ook al sinds 2014 mind you) Péter Szijjártó, een goede getimed voice-over bij een beeld van Erdoğan…Soms staat het huilen je als kijker nader dan het lachen.