Kinderboeken over de dood en ernstig ziek zijn

Helaas bestaat het leven niet alleen maar uit mooie vrolijke en goede momenten. Ik wens elk kind ter wereld een Teletubbie-leven waarin alles draait om bloemen, dansen, vriendschap en knuffels. Maar ook al wil je je kinderen zo lang mogelijk beschermen en zo lang mogelijk kind laten blijven, soms gebeurt er iets heel erg naars en dat zul je moeten uitleggen aan je kind.

Toen mijn moeder ziek werd en stierf was ze nog jong en mijn kinderen erg klein. Waarom was ze doodgegaan vroegen ze dan? Uitleggen dat het een natuurlijk proces is, dat hele oude mensen doodgaan ging niet op want 49 is niet oud. Een gesprek over borstkanker wordt al snel te ingewikkeld voor kleine oren en bovendien, ik vond het voor mezelf al moeilijk te accepteren en een plek te geven dus hoe moest ik aan mijn kinderen uitleggen dat oma er niet meer was? Ik zocht houvast en dat werd, na veel zoeken (ik vond toen vooral boeken over dode vogels en dode honden maar dat vond ik niet vergelijkbaar), het boek “kleine dood en het meisje”.

Boeken over de dood en het overlijden van dierbaren

Boeken kunnen een uitkomst zijn om iets moeilijks uit te leggen aan kinderen. Ook in andere moeizame situaties zoals mijn scheiding greep ik naar kinderboeken ter ondersteuning. Hieronder een lijst van kinderboeken over de dood en over ernstig ziek zijn, boeken die in mijn ogen geschikt zijn om bepaalde “moeilijke” onderwerpen zoals ziekte en dood aan te snijden.

Kleine Dood en het Meisje (van Kitty Crowther)

Dit boek is zo prachtig! Het meisje Lidewijde raakt bevriend met de dood die haar komt halen. Een hele andere insteek dan de meeste boeken over dit onderwerp. Hier is de dood geen gemene nare vijand maar juist hier om te helpen en om gerust te stellen.

Een ontroerend subtiel boek met hele mooie illustraties door de auteur zelf. Ik moest zelfs een traantje laten om Kleine Dood en het Meisje. Ik zag dat het prentenboek helaas niet makkelijk verkrijgbaar is op het moment, zelfs bij Bol.com stond het op ‘niet leverbaar’, maar ze hebben hem bij de bieb.

Buurman Reus, niet meer/nooit meer (van Stefan Boonen)

Een verhaal over vriendschap, verdriet en de dood een plekje geven..Wanneer zijn buurman plotseling overlijdt, moet een jongetje ermee om leren gaan. Buurman Reus niet meer/nooit meer is een lief maar wel een heel realistisch boek. Het wordt zeg maar niet mooier gemaakt dan het is.

Over Leven en Dood (van Marja Baseler)

Dit toegankelijk boek is bedoeld voor tieners vanaf 13 jaar. Dit is een modern informatief boek waar tieners zich in zullen herkennen als ze zelf met verlies geconfronteerd worden. Er worden tips gegeven over hoe je als kind je emoties kunt uiten en wat er allemaal bij het rouwproces komt kijken. Ook komen kinderen die zelf een dierbare verloren hebben aan het woord. Daarbij is Over Leven en Dood mooi vormgegeven.

Hoog boven de Wolken (van Carolien Ceton)

De vader van Loos is overleden en de moeder van Loos is depressief. Loos mist haar vader ontzettend en gaat een heel eigen rouwproces in: ze belt namelijk regelmatig stiekem met haar vader op een oude telefoon.

Een aparte en vooral charmante benadering van een zwaar onderwerp. Hoog boven de Wolken is geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 8 of 9.

Het Boek van de Dood (van Pernilla Stalfelt)

Het Boek van de Dood is geen verhalenboek maar een boek met antwoorden op de vele vragen die gesteld kunnen worden door kinderen over de dood. Je vindt er een korte en eenvoudige uitleg over sterven, oud worden, doodgaan op jonge leeftijd, begrafenissen, rouwen maar ook over vampieren en spoken, reïncarnatie en nog veel meer zaken rondom de dood.

De illustraties zijn grappig waardoor het geheel ondanks het zware onderwerp toch luchtig blijft. Overigens, ook een aanrader, schreef de Zweedse schrijfster en illustratrice tevens Het Boek van het Leven.

My father’s arms are a boat (van Stein Erik Lunde, illustraties door Øyvind Torseter)

Dit boek is uit het Noors o.a naar het Engels en Duits vertaald maar helaas niet in het Nederlands verkrijgbaar. Toch wil ik het wel hier vermelden omdat het een ideaal boek is om de dood en het rouwproces bespreekbaar te maken met kinderen.

Het boek gaat over een jongen die niet kan slapen en troost zoekt bij zijn vader. De illustraties zijn echt schitterend en de tekst zit vol metaforen. Een van de mooiere kinderboeken over de dood, een poëtische blik op zware onderwerpen.

Een boom vol herinneringen (van Britta Teckentrup)

Vos is dood. Zijn omgeving leert om te gaan met het verdriet dat daarbij hoort. Er wordt op symbolische wijze besproken hoe je de herinnering aan iemand die overleden is levend kunt houden. Een mooi boek dat kinderen kan helpen bij het rouwproces.

Boeken over ernstig ziek zijn

Achtste-groepers huilen niet (van Jacques Vriens)

Indrukwekkend en verdrietig boek met net zo’n heftige verfilming, geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar. Achtste-groepers huilen niet is een goed boek om te praten over ziekte, kanker en de dood maar wel erg zwaar en confronterend.

Een E-mail van Lumie (van Ben Slingenberg)

In hetzelfde thema is ook het aangrijpend boek Een e-mail van Lumie, geschreven door Ben Slingenberg, over een meisje uit groep 8 dat overlijdt aan kanker. Het boek is geschikt voor kinderen vanaf een jaar of 10 en is heel ontroerend en verdrietig.

Lucas en de ziekte die kanker heet

De moeder van Lucas voelt een knobbeltje in haar borst. Ze blijkt borstkanker te hebben. Dit boek is bedoeld voor begeleiders, ouders of leerkrachten van kinderen vanaf 5 jaar die met een soortgelijke situaties te maken krijgen.

Grote woorden bij kanker

Wanneer een dierbare kanker heeft, dan vliegen de ‘moeilijke’ woorden je om de oren. Chemo, oncoloog, bestraling. Als kind is het emotioneel allemaal al enorm veel om te bevatten en dan komen al die woorden er nog bij. Met dit boek kun je een kind (circa 4-8 jaar) in makkelijke bewoordingen uitleggen wat het allemaal inhoudt en daar waar mogelijk zoveel mogelijk steun bieden. Grote woorden bij kanker is een interactief boek, ga het gesprek aan, maak de opdrachten en teken…

Kinderboeken over de dood voor de hele kleintjes

Voor hele kleine kinderen hebben er ook veel boekenreeksen een boek met de dood als thema zoals Nijntje (Lieve Oma Pluis), Kikker (Kikker en het vogeltje) en Musti (afscheid nemen).

Elk kind gaat anders om met gevoelens in moeilijke situaties. Of je met behulp van boeken of op een andere manier het erover hebt maakt niet uit, als je het er maar wel over hebt..tenminste zo denk ik erover: communicatie met je kind is volgens mij het belangrijkste in dat soort situaties!

Sterkte!

Mocht je trouwens mooie kinderboeken over de dood kennen die op de lijst moeten, laat het dan even weten in de comments en dan voeg ik hem toe.