Zes uitvindingen en hun uitvinders

Toen ik jaren geleden in Kroatië woonde en Kroatische les kreeg, ging één van de lessen over Kroatische uitvinders en wat ze uitgevonden hadden. Ik vond dat echt een eyeopener en sindsdien vraag ik me geregeld af hoe bepaalde objecten ooit ontstaan zijn. Ik vind juist de wat meer eenvoudige uitvindingen intrigerend. Wie heeft de paperclip uitgevonden? Hoe kwam diegene erop? Ik heb een paar interessante uitvindingen verzameld. Zo hoef jij het wiel niet opnieuw uit te vinden (flauw).

De afstandsbediening

Wat zouden we zonder de afstandsbediening moeten? Zou Robert Adler (1913-2007) enorm lui zijn geweest, dat hij de afstandsbediening uitvond zodat hij niet meer naar de televisie hoefde te lopen? Nee, het verhaal is minder grappig. Adler was een Amerikaans natuurkundige met Joods-Oostenrijkse roots die in de VS voor televisiefabrikant Zenith werkte en de ab daar uitvond. Zenith introduceerde het onder de spannende naam van ‘Space Command’ in 1956. De beste man heeft nog veel meer dingen uitgevonden, hij heeft maar liefst 180 octrooien op zijn naam.

De trampoline

De Amerikaanse turner George Nissen (1914-2010) is de uitvinder van de moderne trampoline. Hij was nog maar 16 jaar oud toen hij in het circus acrobaten op de trapeze zag, die zich in vangnetten lieten vallen. Hij bedacht dat het wel heel bijzonder zou zijn als er zo’n soort net was, waarbij je bleef ‘stuiteren’. Het leek hem voornamelijk praktisch om zijn turn handelingen te oefenen. In 1934 bouwde Nissen samen met zijn coach, Larry Griswold, het prototype trampoline uit ijzer met een bed van doek en rubber veren. In die tijd gebruikte hij het vooral voor zijn training, maar later ging hij het commercialiseren. Hij noemde het trampoline, naar het Spaanse woord trampolín.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de trampoline zelfs gebruikt om piloten te trainen. Nissen had één grote droom en dat was dat trampolinespringen zou worden opgenomen in de Olympische Spelen. Dit gebeurde in de Olympische Zomerspelen van 2000 dus dat heeft hij nog mee mogen maken. Ook leuk: zijn dochter Dian is meervoudig wereldkampioen trampolinespringen.

De balpen

De Hongaar László Bíró (1899-1985) werkte in zijn leven als journalist, effectenhandelaar, autocoureur, kunstenaar en uitvinder. Toen hij journalist was, ergerde hij zich aan de tekortkomingen van de vulpen. Daarom ging hij aan de slag en ontwikkelde hij een nieuwe penpunt. Hij kreeg daarbij hulp van zijn broer Georg die apotheker was. Langzaam werd het ontwerp steeds verfijnder tot de balpen eruit kwam rollen. Hij patenteerde zijn balpen in 1938 en verkocht vervolgens het patent in 1948 aan de Parker Pen compagny (die ik ironisch genoeg, vooral ken van de vulpennen). Bravo Biró, we zijn nog steeds blij met de balpen!

Het projectieapparaat

De Franse broers Louis en Auguste Lumière, vonden de Cinématographe uit, het eerste projectieapparaat ter wereld en de basis voor de hedendaagse filmische projectie. Je kon er bovendien ook mee filmen. Met andere woorden, zonder de broers Lumière hadden we niet naar de bioscoop gekund. We hebben hun vader ervoor te danken. Hij was een fotograaf en sluwe zakenman. Hij zag dat er reuring was in de wereld van bewegend beeld, Thomas Edison was onder meer bezig met de kinetoscoop.

Daarop vroeg papa Lumière aan zijn zoons om te kijken of ze iets konden bedenken. Dat konden ze zeker. In maart 1895 gebruikten de Lumières de Cinématographe voor het eerst voor publiek. De films duurden slechts een minuut of korter en werden door Louis geschoten met de Cinématographe.

De afwasmachine

Josephine Cochran (1839-1913) vond de eerste afwasmachine uit. Schijnbaar zou ze geroepen hebben: “If nobody else is going to invent a dish washing machine, I’ll do it myself!”. Ze ontwierp het in de schuur achter haar huis en ze kreeg hulp van een monteur, George Butters, voor de technische details. In 1886 verkreeg ze de patent erop. Daarna richtte ze een bedrijf op. Haar eerste klanten waren hotels en restaurants. Het was geen makkelijke klus om dit allemaal te bereiken als vrouw zijnde in die tijd. Chapeau!

Frequentieverspringing

Frequentieverspringing is een techniek waarbij een radioverbinding schijnbaar willekeurig gekozen frequenties gebruikt binnen een vastgelegde frequentiebreedte. Ik begrijp totaal niet wat ik net geschreven heb, maar Hedy Lamarr (1914-2000) begreep het gelukkig wel. Deze inspirerende vrouw is vooral bekend als actrice, maar ze was ook uitvinder – beauty and brains. Ze bedacht een methode waarmee radiocommunicatie door middel van frequentieverspringing niet meer gevoelig is voor storingen van buitenaf. Het ontwerp stond aan de basis van de techniek die tegenwoordig wordt toegepast in zo’n beetje elke draadloze digitale communicatietechniek, denk aan bluetooth en wifi. Dat is dan ook de reden dat je soms leest dat Hedy de wifi heeft uitgevonden. Met een omweg is dat ook wel zo, ze stond aan de wieg ervan.

Samen met de componist George Antheil werkte ze het uit tot het een bruikbare methode werd. Ze noemden hun uitvinding Secret Communications System en kregen het patent erop in augustus 1942. Na het aflopen van het patent werd een gemoderniseerde versie van het ontwerp door de Amerikaanse marine geïmplementeerd in de ontwikkeling en bouw van geluidsboeien. De jaarlijkse Dag van de Uitvinders wordt ter ere van Lamarr op haar geboortedag gehouden.

Sta jij er soms bij stil hoe een product tot stand is gekomen?