Interstellar (2014) | de negende symfonie van Christopher Nolan

Er zijn gewoon bijna geen woorden die de schoonheid van Interstellar, Christopher Nolan’s negende motion picture, perfect genoeg kunnen definiëren. Sprakeloosheid overvalt bij de aanschouwing van dit ambitieuze en emotioneel menselijke verhaal over een zoektocht naar overleving en onze reis richting evolutie. Christopher Nolan heeft hiermee al zijn werken naar mijn mening weten te overtreffen.

Interstellar is een film die bij zijn release door zowel critici als publiek vrij sober werd ontvangen vanwege zijn diepgaande en lastige natuurkunde, maar toch wist te evolueren tot een gewaardeerde klassieker die hopelijk nog lang onder ons mag blijven en nog velen mag inspireren. Interstellar (2014) is een parel van onschatbare waarde die kleinschalig te vergelijken valt met de klassieker 2001: A Space Oddysee (1962) van visionair-regisseur Stanley Kubrick.

Het verhaal

Ambitieus of kortweg magnifiek… De woorden schieten tekort om Interstellar (2014) in termen van film te kunnen omschrijven. Daarom zal ik het voor u als lezer ook niet in deze termen beschrijven maar juist in emotie, omdat er slechts één woord voor nodig is om Interstellar (2014) in zijn perfectie en elegantie te omschrijven. Dat woord is “Menselijkheid”, omdat dit is wat het uitstraalt en waar het in de kern van zijn verhaal en zijn emoties om draait.

Naar mijn mening heeft Christopher Nolan een verhaal weten te vertellen wat diep ingaat op de menselijke motivaties en emoties achter het interstellair reizen. Een verhaal van een begrijpelijkere en meeslependere aard dan 2001: A Space Oddysee (1962), de voorgaande visie op hetzelfde thema van visionair-regisseur Stanley Kubrick, die meer blikte op het onbegrijpelijke en onnavolgbare mysterie dan de meeslepende emotie.

Verhaallijn

Het verhaal van Interstellar (2014) begint bij het leven op aarde in een nabije toekomst waarin wereldeconomieën zijn ingestort, het klimaat alsmaar verslechtert en waar eten schaars raakt. De NASA is opgeheven en de mensheid lijkt gedoemd ten onder te gaan met de planeet. In deze nabije toekomst volgen we de ingenieur Cooper, die net als velen zich heeft moeten richten op de agrarische sector en landbouw.

Bij de verschijning van enkele abnormaliteiten in de zwaartekracht rondom zijn huis, wordt hij geleid naar een afgezonderde faciliteit waar de laatste overblijfselen van NASA blijken te opereren. Deze informeren hem over een wormgat wat meer dan 50 jaar geleden opende vlak bij de planeet Saturnus. Het leidt naar een ander melkwegstelsel en voor jaren zijn met “Lazarus missies” zendelingen gestuurd in dit wormgat om op zoek te gaan naar nieuwe leefbare planeten voor de mens om zich te kunnen vestigen. Van drie zendelingen keert voorspoedige data terug die wijzen op meerdere leefbare planeten binnen bereik.

Cooper wordt voor de keuze gesteld om mee te gaan op de laatste missie naar deze bewoonbare planeten. De keuze te maken alles achter te laten en op een interstellaire expeditie te gaan om een nieuwe kans te zoeken voor de mensheid om te overleven.

Verloop

Een verhaal van mysterieuze aard, die (bij mezelf althans) veel interesse opwekt voor zijn loop en uitwerking. De loop is van vrij langzame aard, de reden hiervoor is de moeilijkheidsgraad achter de natuurkunde die voor velen vrij bekend voor zal komen en waar later nog op ingegaan zal worden. Scènes zijn divers en verspringen met een juiste balans naar de vele verschillende en herkenbare emoties binnen het thema. Deze zijn niet lang uitgerekt met vervelende langdradigheid tot gevolg maar zijn juist van goede duur, precies goed voor de perceptie en concentratie van de kijker.

Uitwerking

Dit verhaal is opmerkelijk van een ambitieuze aard omtrent zijn uitwerking, blikkende op een realistische toekomst binnen onze leefwereld als de ruimtevaart. De indrukwekkende werkelijkheid en de omvangrijke realiteit van het verhaal van Interstellar (2014) is ongeëvenaard binnen het genre van de sciencefiction, maar dit wordt door velen vanuit andere hoeken beoordeeld en heeft een andere uitkomsten voor ieder.

Interstellar (2014) is een meeslepende rit, vervult met menselijke motieven en drijfveren voor overleving. De uitwerking van zijn verhaal is van zeer hoog niveau te noemen, voornamelijk omdat alles gewoon klopt. Er is/zijn bijna geen fout(en) gemaakt die opvallend uitsteken of zelfs maar met een vergrootglas te spotten zijn. Alles sluit goed op elkaar aan en alle emotie binnen het verhaal voelt oprecht.

De karakters

Binnen zijn gehele bibliotheek zijn de karakters van Christopher Nolan vaak een leidende draad binnen de verhalen die hij ons verteld. Binnen Interstellar (2014) is dit niet anders, hoewel het op sommige punten vaak van slechts één persoon afkomt. De film verzorgt een hele handvol aan karakters waarvan elk niet evenveel ontwikkeling vertoond. Dit was binnen Nolan zijn eerdere film Inception (2010) al een probleem waardoor er maar één personage was wat zich fenomenaal ontwikkelde.

Binnen Interstellar (2014) volgt het eenzelfde principe en ook hier voelen de overige karakters minder diepgaand dan het hoofdpersonage. Maar verbazend genoeg ontwikkelen deze bij-karakters zich wel geleidelijk mee met Cooper, waardoor ze niet slechts als voetnoten aanvoelen – net als in Inception (2010) – maar werkelijk als onderdelen.

Emoties en keuzes

De film speelt met een grote hoeveelheid aan begrijpelijke als dreigende emoties. Het achterlaten van je leven om deel te nemen aan iets zo groots is een belangrijke keuze waar velen hun hoofden over zouden breken. Deze keuze betekent veel voor het hoofdkarakter binnen de film, Cooper, die moet beslissen of hij meegaat op een immens belangrijke missie die de mensheid zou kunnen redden en daarmee zijn kinderen moet achterlaten, niet-wetende of hij ooit nog terug zal keren.

Door de belangrijke keuzes die in de film gemaakt moeten worden komen de karakters van de personages goed naar voren en je voelt mee met de dreiging en impact van de consequenties die hangen aan hun keuzes.

Opmaak

Binnen Interstellar (2014) heeft Christopher Nolan zichzelf met zeer realistisch verhoudingen overtroffen. Zo niet op het gebied van extreem vernieuwende methodes op het gebied van speciale of visuele effecten, maar juist op de klassieke en realistische methodiek van de serene als beangstigende leegte van de ruimte. Zijn rustgevende werking, mooi gebalanceerd met spanningsvolle sequenties, geeft een mooie weergave van ruimtereizen alsmede de vergezelde meeslepende emoties.

De gekozen opmaak voor Interstellar (2014) is dan ook zeer passend wederom, maar niet omdat het leunt op vernieuwing maar omdat het juist zoekt naar een samensmelting met het klassieke. En daar kwamen veel elementen bij te pas om deze fenomenale opmaak klaar te spelen.

De natuurkunde

Deze nieuwe visie die Christopher Nolan ons geeft laat een kloppend beeld zien van de nabije toekomst binnen de ruimtevaart als de toestand van onze moeder aarde. Leidend binnen de film is de indrukwekkende natuurkunde, deze moest kloppen en niet slechts gebaseerd zijn op de verbeelding van de regisseur of schrijver.

Astrofysicus Kipp Thorne hield hierop toezicht als Executive Producer en bezorgde Christopher Nolan de natuurkundige accuraatheid. Dit betroffen formules, data en berekeningen die de effecten-crew om wist te zetten tot visuele verbeeldingen en waarvan het merendeel dus nog in het eindproduct van de film te bezichtigen is. Het feit dat er werd gestreefd naar een zo groot mogelijke natuurkundige accuraatheid – met een succesvol resultaat als gevolg– is al ambitieus genoeg.

Alle elementen binnen de gebruikte natuurkunde – de uitwerking van een wormgat, de wetenschap binnen ruimtetijd, een zwart gat – zijn dus tot in de grootst mogelijke perfectie uitgewerkt op zowel wetenschappelijk gebied als visueel gebied.

Het acteerwerk

Het beoordelen van acteerwerk is vaak een lastig principe, aangezien er vele factoren meespelen die zowel positieve als negatieve gevolgen hebben op de prestaties van een acteur. Acteerwerk kan daarom ook nooit met een volle tien punten beoordeeld worden. Binnen mijn boekje gaf ik Interstellar (2014) op dit onderdeel een maximale negen punten.

De geleverde prestaties waren van een hoge kwaliteit, wisselend veelal per karakter maar om het even vrij stabiel in niveau. Een sterrencast die hun namen waarmaken, sommigen beter dan anderen maar vrijwel ieder geeft een daverende performance vol emotie en zichtbare toewijding.

Camerawerk & cinematografie

Hoe aangrijpend het is, is makkelijk voor te stellen. Maar een typisch ruimte-avontuur is Interstellar (2014) niet in elk opzicht. Christopher Nolan heeft zich op vele punten van het camerawerk mooi aan een klassieke verbeelding van de ruimtevaart gehouden, met hier en daar enige vernieuwende technieken. Het draagt niet overal een strakke sfeer en is afwisselend passend voor elke individuele scene binnen de film.

Sereen en zeer mooi in hoeken en cameraplaatsingen. Magnifiek mooi op IMAX format in de bioscoop en wat op de Blu-ray uitgave erg onopvallend voorbijkomt, betekende dat Nolan’s gebruik met IMAX ditmaal mooi in balans is met het standaard beeldformat (een probleem wat veelal opzichtig was binnen Nolan’s voorgaande film The Dark Knight Rises (2012)).

Cinematografisch is Interstellar (2014) werkelijk een plaatje. Passende kleuren en atmosferen die een geweldige en immersieve cinema ervaring creëren voor de liefhebbers van het genre als het thema. Een serene sfeer hangt over de zowaar rustgevende sequenties binnen de ruimte alsmede een nagelbijtende spanning. Gecombineerd met het magnifiek meeslepende camerawerk weet Christopher Nolan een klassieke als vernieuwede/verfrissende atmosfeer te stempelen op de sciencefiction cinema.

De effecten

Christopher Nolan heeft een revolutionaire hand binnen de filmwereld betreffende zijn visie op het gebruik van effecten in zijn films. Volgens Nolan geeft een green-screen (gebruikt voor grootschalige speciale-effecten binnen cinema) een mindere echtheid aan het acteerervaring als zowel de uitwerking van de film. Binnen Interstellar (2014) is er dan ook in geen enkel opzicht gebruik gemaakt van green-screen, maar juist van real-life sets en beelden.

Op de toer van de visuele effecten weten de terugkerende lezers van mijn recensies nu vast wel dat Christopher Nolan er zijn stempel hard op heeft gedrukt. In vrijwel al zijn films – van Batman Begins (2005) tot aan Tenet (2020), betreffende de samenkomst van zowel speciale als visuele effecten – zijn de visuele vaak sterk aan de overhand en erg mooi in balans met de speciale. Ditmaal zijn de twee dan ook wederom mooi in balans, een beeld creërend wat voor ieder mooi op het oog valt.

Natuurlijk is het gebruik van speciale effecten niet weg te laten en deze zijn dan ook veelvuldig gebruikt, maar in een geweldige balans met de visuele. Mooi van texturen en met een geweldig oog voor detail komen de effecten werkelijk te leven en valt er geen foutje te bezichtigen binnen de 169 minuten speelduur van de film. Een magistrale en serene blik die de gebruikte methodes mooi uit de verf laat komen.

Het dialoog

Over het dialoog binnen de film, wat op een zeker niveau vrij makkelijk als moeilijk te volgen is. De moeilijke kant van het gebruikte, alswel zeer meesterlijk geschreven, dialoog binnen Interstellar (2014) is de natuurkunde die er wordt uitgelegd. Veel bekende termen die toch vrij moeilijk zijn te volgen, maar die ook weer vergemakkelijkt worden door het langzame verloop van het verhaal.

Een tweede kijk is misschien nodig voor sommigen, maar bij een goede concentratie is het een redelijk mooie combinatie van spanning, natuurkunde en emoties. Fantastisch geschreven, met een geweldig eindresultaat.

De Muziek

Wederom is er door master-composer Hans Zimmer een meesterwerk afgeleverd die door velen wordt omschreven als de meest baanbrekende score in zijn carrière tot nu toe. Binnen de film geeft de muziek van Interstellar (2014) een serene als spanningsvolle als emotionele boost aan het gehele ensemble waar de film uit bestaat. Het draagt de emoties en de menselijkheid van de film in zich mee en is in feite de schepper van de gehele toon en atmosfeer van de film.

Weinig kan nog worden gezegd zonder in herhaling te vallen. Een scoor van goddelijke proporties die jammerlijk niet voor iedereen is weggelegd, maar die wel degelijk de Oscar had mogen ontvangen die hij uiteindelijk is misgelopen. Voor eenieder raad ik deze score aan minstens eenmaal te beluisteren, een magistrale en goddelijke verbeelding van ruimtevaart en de passende tonen die doet denken aan de serene klanken van de ruimte en het onbekende dat het verhult.

Conclusie

Met een prachtig ensemble aan acteurs, een klassieke als vernieuwende kijk op het gebruik van effecten en een score van goddelijke proporties, brengt master-director Christopher Nolan ons met Interstellar (2014) een verhaal wat uitstijgt boven alle verwachtingen en ons een menselijk en baanbrekende kijk geeft op onze toekomst en ons pad richting evolutie. Zijn meesterwerk, wat ongeëvenaard ligt binnen het genre en wat stiekem meer weg heeft van een werkelijke art-film dan een grootschalige blockbuster.

Een immersieve rit van menselijke keuzes en emoties die ons begrip van dimensies overstijgt en ons verder brengt in de ontwikkeling van storytelling. Magistraal en van uitzonderlijke klasse die voor eenieder misschien niet is weggelegd, maar die ik iedereen aanraad om minstens eenmaal gezien te hebben.

Wordt vervolgd!

Nu al negen films uit de bibliotheek van master-director Christopher Nolan onder het vergrootglas gehouden. De marathon komt dicht bij zijn eind met nog maar één film te gaan.

Voor een laatste keer (vóór mijn finale Nolan Ranking Topic) neem ik jullie lezers mee in de wereld van Nolan en daarbij zijn tiende motion picture Dunkirk (2017). Ik neem jullie in die laatste review mee naar de stranden van Duinkerke, waar het Britse leger vol spanning wacht op verlossing.

Release 6.11.2014 
Genre Science-Fiction/Drama
Regisseur Christopher Nolan
Cast Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Jessica Chastain  
Beoordeling 9,6/10 
Recensie Wouter van de Sanden

Gastblog

Deze recensie is geschreven door Wouter van de Sanden die alle films van Christopher Nolan bespreekt op Srsck. Check vooral zijn Instagram account waar hij hele uitgebreide filmreviews op deelt (in het Engels). Leuk voor alle filmliefhebbers!