Memento – Experimenteel en briljant: Christopher Nolan’s Tweede

Een directe voltreffer die Christopher Nolan met zijn tweede motion picture heeft weten neer te zetten. Met Memento heeft hij zijn debuut overtroffen en er direct het maximale uit weten te halen. Een verhaal dat wordt verteld op zo een magnifieke en intrigerende wijze is iets wat je nog weinig ziet in de filmmaatschappij vandaag (met uiteraard enkele uitzonderingen). Een geniaal verhaal en een opmerkelijke opmaak zetten de toon die je meevoert in een rollercoaster van onbeantwoorde vragen. Een ruwe filmparel waarvan de glans nog lang niet verdwenen is.

Het verhaal

Met ditmaal een groter budget is er bijna geen spatje aan de opmaak op te merken. Het verhaal is zowaar vlekkeloos te noemen, maar daar zit het hem niet in. De manier waarop dit verhaal is verteld is geniaal te noemen, aangezien het zowel vooruit als achteruit wordt verteld.

In Memento volgen we een man van middelbare leeftijd, Leonard genaamd, die lijdt aan een vorm van falend kortetermijngeheugen, wat hij heeft opgelopen tijdens het ingrijpen bij de moord op zijn vrouw. Zonder nieuwe herinneringen aan te kunnen maken is hij sindsdien opzoek naar haar moordenaar voor vergelding zonder genade. Met polaroidfoto’s en tatoeages probeert hij zich de belangrijke details en feiten van de moordenaar te herinneren, waarmee hij zich door een web van misdaad en leugens moet zien te navigeren. Want wat als je al niet meer je geheugen kan vertrouwen, wie dan wel?

En daarmee gebruikt Nolan voor het eerst een sterk menselijk aspect ter versteviging van zijn verhaal; Het menselijk geheugen. Een verhaal wat net als in zijn debuut veel steunt op de emoties, motivaties en diepgang van het hoofdpersonage. Toch is het niet het verhaal zelf wat de aandacht trekt, aangezien dat natuurlijk weer magnifiek in elkaar zit, maar de manier waarop het wordt verteld.

Omgekeerd chronologisch; Een geniale methode van vertellen waarbij het verhaal achterstevoren wordt verteld terwijl de scenes gebruikelijk voorwaarts verlopen. Een unieke en (in dit geval) werkende manier van vertellen die het verhaal volledig op zijn plek laat vallen. Het is wennen aan het begin, maar wanneer je er eenmaal inzit blijf je gefocust, nieuwsgierig naar waar het toe leidt. Een duidelijke verhaallijn en sterke karakters, overtuigende emoties en geen overbodige elementen. Dat is wat dit verhaal zo vlekkeloos maakt en waarom ik er ook geen kritiek op kan uitten. Het is dan wel fictie maar toch weer net zo realistisch als het verhaal in zijn debuut. Hierdoor weet Memento je (ondanks zijn ruwe aard) toch weer te raken en je aandacht vast te houden. Het overtuigt en vervult daarmee zijn belofte aan de kijker.

Karakters

Anders dan in zijn eerste film worden er ditmaal wel namen genoemd, en die namen hoor je dan ook vaak want ze zijn van groot belang voor Leonard, de hoofdpersoon. Hij heeft een tragisch verleden waarbij hij ingreep bij de moord op zijn vrouw. Hierbij heeft hij zijn kortetermijngeheugen verloren en kan hij geen nieuw herinneringen aanmaken sinds het incident. Zijn karakter is geweldig in elkaar gezet en maakt een goede ontwikkeling door.

Je voelt met hem mee gezien zijn tragische achtergrond en de motivaties die hem zijn doel bezorgen. Men kan zijn emoties en motieven daarom begrijpen omdat wat hem is overkomen van zeer realistische aard is. De andere karakters passen goed in de omgeving waarin je hem vindt in het verhaal. Zij dragen bij aan Leonard ’s ontwikkeling en hij draagt bij aan die van hen.

De perfecte samenwerking tussen de loop van het verhaal en zijn karakters zorgt dus voor dit feilloze verhaal. Een goede verbetering ten opzichte van Christopher Nolan’s debuut [Following – 1998], waar deze samenwerking ook al een erg krachtig element was, danwel minder sterk. Een geweldig verhaal wat netjes in lijn staat met de opmaak die is gekozen om het te vertellen.

Opmaak en sfeer

En die opmaak kan goed worden vergeleken met Nolan ’s debuutfilm, maar dan perfect verbeterd. Het is passend en creëert een bepaalde atmosfeer die een juiste toon aanhoudt gedurende de loop van de film. Nolan weet sinds zijn debuut [Following – 1998] bijna geen fout meer te maken betreffende de opmaak van zijn films en met ‘Memento’ heeft hij zeker de omslag gemaakt richting die foutloze toekomst.

Het acteerwerk was wel een opvallende factor, aangezien een karakter met geheugenverlies portretteren vrij lastig is. Je moet daarbij geloofwaardig overkomen, wat Guy Pearce erg luchtig en verfrissend wist te houden. Een goede prestatie waarbij hij veel verbazende en stressvolle momenten met een bescheiden en geloofwaardige toon wist te vervullen. Ook zijn looks paste erg goed bij het geschreven karakter. En de andere (weinige) acteurs zetten ook goede prestaties neer, kwamen geloofwaardig over en wisten elk een verfrissende toon aan hun karakters te geven.

Het camerawerk dan, lekker afwisselend op vele vlakken. Hoeken, kleurgebruik, snel, strak, het heeft het allemaal. Een mooie en afwisselende werking tussen zwart-wit en kleur om tussenstukken te onderscheiden van de hoofdlijn. Speels met snelle achtervolgingen, strak als het gaat om casual shots en afwisselende hoeken en afstanden bij close-ups. Ook over het gebruikte kleurenspectrum hangt een zeker polaroidgevoel, wat bijdraagt aan de belangrijke atmosfeer van de film.

De visuele effecten in Memento waren prima. Realistisch en niet al te ruw of erg veel. Het was mild in zijn hoeveelheid bloedspatten, wat erg fijn is aangezien veel bloed erg afleidend kan zijn. Ook de opmaak ervan zag er realistisch uit en enkele choreografie was erg geloofwaardig geschoten.

De dialoog was intrigerend, aangezien het erg goed de aandacht wist te grijpen. Het waren goede gesprekken met belangrijke inhoud voor het verhaal. Ze waren lang, maar voelde niet geheel overbodig of juist onnodig uitgerekt. Het was niet saai, je wilde er niet van wegkijken.

De muziek was weer erg praktisch en kleinschalig, maar dan ook weer zó passend. Het gaf die juiste toon aan de film en bracht spanning en drama. Het werd niet te veel en niet te weinig ingezet, maar voelde precies goed. De score was weer verzorgd door David Julyan die ook al de score voor Nolan ’s debuut verzorgde. Helaas zou hij hierna nog maar één laatste Nolan film doen.

Conclusie

Wat valt er nog te zeggen zonder in herhaling te vallen? Dat is haast onmogelijk. Toch zou ik dan zeggen dat Memento een dikke aanrader is voor de liefhebbers van het Mystery-genre. Geweldig verhaal en prachtig passend in zijn bijbehorende opmaak. Nolan heeft hiermee zijn debuut perfect verbeterd en zo de stap gemaakt richting zijn toekomstige welverdiende titel als master-director.

Een parel uit zijn begintijd die nog zeker lang zal blijven glanzen onder de liefhebbers. De film is beschikbaar op Netflix, evenals velen van zijn andere films. Zeker een van zijn beste prestaties.

Wordt Vervolgd!

Met Following en Memento heb ik al twee titels van Christopher Nolan ’s filmografie onder de loep gehouden. Vanwege zijn aankomende nieuwe blockbuster ‘Tenet’, zal ik dit met zijn gehele filmografie doen. Voor zowel de fans als de geïnteresseerden zal ik dus voor alle Nolan films een review verzorgen, inclusief een special voor zijn nieuwste film, met op het eind een ranking topic van Christopher Nolan’s gehele bibliotheek.

Vanaf 26 augustus draait Tenet exclusieve voorpremières in de Nederlandse bioscopen.

Release 08.03.2001 
Genre Thriller/Mysterie
Regisseur Christopher Nolan
Cast Guy Pearce, Carrie-Anne Moss, Joe Pantoliano
Beoordeling 9,0/10
Recensie Wouter van de Sanden

Gastblog

Deze recensie is geschreven door Wouter van de Sanden. Check vooral zijn Instagram account waar hij hele uitgebreide filmreviews op deelt (in het Engels). Leuk voor alle filmliefhebbers!