The Dark Knight Rises (2012): de waardige finale

Een allesbeslissende en epische conclusie is Christopher Nolan zijn achtste motion picture, de finale van zijn meest geprezen Dark Knight Trilogie. Waarom deze finale veel kritiek ontving weet ik niet aangezien het naar mijn mening volledig onterecht is. Gezien het feit dat The Dark Knight Rises misschien de minste binnen de reeks is en er wel degelijk zichtbare fouten zijn gemaakt, is het van innerlijk karakter gelijk aan zijn twee voorgaande hoofdstukken en staat hij (ter conclusie) ijzersterk in zijn schoenen.

Met The Dark Knight Rises geeft Christopher Nolan ons een episch einde voor zijn geprezen trilogie die, ondanks zijn zichtbare fouten, toch als een zeer waardig einde mag worden beschouwd.

Het verhaal

Ditmaal koos Christopher Nolan voor een combinatie van de belangrijkste elementen uit de vorige hoofdstukken, die voor zowel een groot schaalniveau zorgen als ons laten terugblikken op wat we kennen. Het zorgt voor een effect wat de film van epische proporties voorziet als dat het eveneens de loop van het verhaal een beetje chaotisch maakt. Maar wederom kan gezegd worden dat het verhaal zich kan meten aan dat van zijn voorgangers, wat het alsnog de gewenste impact geeft.

Binnen dit verhaal zijn we acht jaar verder sinds The Batman de schuld op zich nam voor de dood van Harvey Dent en spoorloos verdween. Door de invoer van de Dent-Act, een nieuwe misdaadwet ter ere van Dent zijn strijd tegen de georganiseerde misdaad, zijn de straten van Gotham-City weer veelal vrij van criminele organisaties en acties. Maar als er geruchten rondgaan van een meedogenloze huurling, Bane genaamd, die onder Gotham een leger houdt en meerdere overvallen pleegt, voelt Bruce Wayne zich geroepen zijn Batsuit van de wilgen te pakken en opnieuw achter het kwaad aan te gaan. Dit is echter niet zonder gevolgen als er eenmaal een heel crimineel plan onthuld wordt wat Batman’s laatste krachten op de proef stelt.

Met een perfecte aansluiting op The Dark Knight nadert het einde van een waanzinnige trilogie. Een tijdsperiode van een goede acht jaar laat de consequenties zien van de alles veranderende keuze die Bruce Wayne als Batman maakte. De uitwerking van deze keuze is sterk uitgevoerd en in een begrijpelijk realisme getoond, hoewel die aan het begin nog net wat sterker had gemogen.

Ook de introductie van de schurk, ditmaal Bane – op eenzelfde manier geprobeerd als die van Joker in The Dark Knight – laat toch wel een minder grote impact achter dan gehoopt. De schurk heeft dan ook een andere bedoeling en dat heeft zeker zijn uitwerking op de loop van het verhaal, dat meer emotioneel en heroïsch aanvoelt dan de ruwere duidelijke misdaad/Actie van zijn voorganger (hoewel het dit nog wel gewoon is). Het is wat chaotischer aan de start, mede omdat het een werkelijke samenkomst is die gewoon zijn draai moet weten te vinden. En dat doet het dan ook naarmate de film verder vordert.

Alles komt mooi samen en motieven en emoties komen naar voren, evenals een echte gebruikelijke Christopher Nolan twist. Emotioneel op vele punten, genoeg (en niet overmatig veel) terugblikkend op het verleden, sterk in het concept, hoewel wat chaotisch in de opbouw. Dat is het geleverde eindproduct voor de finale, wat meer dan genoeg zijn werk heeft gedaan en een overtuigend als waardig einde vormt voor de trilogie.

De karakters

Het zijn voorspelbare zetten die we binnen The Dark Knight Rises krijgen aangeleverd. Het einde van het verhaal moet ook een mooi einde zijn voor het karakter waar het om draait. En daarom is de mantel van ontwikkeling, die we in The Dark Knight zagen overgaan van Bruce naar The Batman, weer teruggesprongen naar Bruce als persoon. En die schakeling terug naar Bruce is wel degelijk een passende alsmede voorspelbare zet, een die alsnog het juiste resultaat heeft behaald wat voor ogen werd gehouden. Christopher Nolan weet Batman nog een laatste cruciale ontwikkeling te geven die hem als symbool kenmerkt, evenals Gotham zelf.

Een emotioneel eind heeft een emotionele ontwikkeling nodig. Bruce zijn laatste terugkeer als The Batman brengt natuurlijk zeer voorspelbare keuzes met zich mee, maar dat maakt nog niet dat die keuzes niet de gewenste emotionele impact hebben, want die impact is er wel degelijk maar gewoon niet zo sterk als voorheen. Het komt gewoon misschien niet altijd even lekker naar voren en blijft een beetje hangen in zijn concept dan dat het zich goed in de uitwerking vertoond. Jammer, aangezien de juiste motieven klaarstonden om emotie te ontketenen. Nu, omdat het nogal bleef steken, was die emotie maar half zo sterk als het had kunnen zijn. Hoewel je nog steeds met hem meevoelde door zijn ontwikkelingen binnen de eerste hoofdstukken.

Hetzelfde geldt voor de schurk Bane, die een minder grote impact wist te maken dan dat Joker in The Dark Knight wist te bereiken. Je krijgt weinig over hem te weten en je voelde geen goede diepgang binnen zijn ruwe en toch wel emotionele achtergrond. Enkel zijn bravoure en pure kracht is wat hem moest definiëren binnen het grootste deel van de film, in plaats van doordachte plannen en brute (maar begrijpelijke) motieven van realistische aard. Binnen het verhaal is hij ook slechts een voetnoot – iemand die het plan uitvoert dan het werkelijk bedenkt – wat hem ook nog eens aan de zijlijn schuift.

De overige karakters, en nieuwe karakters, maken geleidelijk met Bruce weer hun ontwikkelingen door. Hun motieven komen eigenlijk (net als in The Dark Knight meer naar voren, zijn beter gegrond en hebben een diepere laag van emotie. Deze zet weet Christopher Nolan dan weer verrassend als verstandelijk toe te passen, omdat hij hiermee eigenlijk Gotham-City als stad een persoonlijke ontwikkeling door laat maken.

Opmaak

Bij The Dark Knight Rises is wel een zekere veiligheid te bespeuren die de film een totaal andere als vergelijkbare toon toerekent. Christopher Nolan weet op vele punten wederom goed uit de verf te komen, maar de verassende missers laten de opmaak niet altijd even tot een mooi geheel bij elkaar komen. Het voelde allemaal erg veilig en niet zozeer experimenteel en vernieuwend, wat bij zijn voorgaande film Inception toch wel een belangrijke factor speelde. Christopher Nolan heeft dus niet overal de spijker misgeslagen, maar gemaakte missers hebben wel een impact op het eindproduct en zijn aangezicht.

Acteerwerk

Het acteerwerk voelde nog als voorheen, merkbare toewijding aan de karakters die nu al een tijdje onder ons zijn. Alle acteurs zaten wederom sterk in hun rol en hadden een goede interactie met elkaar. Hoewel het dan niet zeer vernieuwend was ten opzichte van zijn voorgangers, was het nog altijd een zeer sterke en geloofwaardige performance die positief effect had op het emotionele afscheid van de door Nolan gecreëerde werkelijkheid van Gotham-City.

Camerawerk

Waar een aantal missers waren te vinden was binnen het camerawerk. Hier speelde dat veilige gevoel op dat een minder experimentele draai gaf aan het totale plaatje van de opmaak. Het speelde veel op safe, betreffende de hoeken en editing. Het heeft wel degelijk veel geweldige shot tussen zijn ensemble zitten, maar die komen in het geheel niet tot hun recht. De cinematografie en kleurgebruik voelde enigszins vergelijkbaar met die van The Dark Knight, waarbij het een zeer grimmige en koude sfeer over zich heeft hangen. Het voelde daarom ook niet geheel vernieuwend, ook een veilige zet die teert op wat er nog van zijn voorganger over was.

Dan het gebruik en afwisseling van IMAX, waar even wat over gezegd mag worden. Als liefhebber van de IMAX ervaring is het als cinematofiel een mooie toevoeging, mits het goed wordt gebruikt. Christopher Nolan weet in veel van zijn films het IMAX mooi toe te passen, hoewel het bij een film als dit niet op elk moment passend is. Ook in The Dark Knight Rises (2012) zijn er mooie shots, IMAX waardig, die echt een hele inleving creëren binnen de scenes. Hoewel het ook teveel ter gebruik is gesteld in dit geval. Dat gaf een zeker onprofessioneel uiterlijk aan het geheel, wat jammer is omdat het de waardige shots buiten schot zet.

Effecten

Wederom, met veel respect kijk ik graag naar hoe Christopher Nolan zijn hart en ziel legt bij de visuele ervaring van de kijker. Deze heeft zijn voordelen als dat het eenmaal ook een nadelig effect kan hebben. Te veel visuele effecten kan namelijk leiden tot een merkbaar gebruik ervan. Hier komt ook het gebruik van IMAX bij kijken en deze kan dus, wanneer te veel of verkeerd in gebruik, een negatief effect hebben op hoe de visuals uit de verf komen.

Bij de speciale effecten ligt het probleem niet. Hoewel deze niet tot in de perfectie zijn uitgewerkt doen ze wel waar ze voor bedoeld zijn, de visuele effecten versterken tot een zo realistisch mogelijk beeld. De gebruikte specials zijn goed in textuur en geloofwaardigheid en werken dus ook goed ter versterking van de visuals.

Deze visuele effecten hebben van zichzelf geen probleem. Ze zijn geweldig om maar even te zeggen, maar worden benadeeld door een bovengenoemd fenomeen. Doordat Christopher Nolan op ongebruikelijke momenten overdadig gebruik heeft gemaakt van het IMAX-format, laat dit een litteken achter op de visuals die hierdoor erg opzichtig en té realistisch ogen. Hierdoor komen ze dus niet even mooi uit de verf als binnen een normaal format, wat een complete zonde is van mooie effecten.

Muziek

Doordat er een master-composer – werkend onder de naam Hans Zimmer – voor een derde score mocht terugkeren, kan dit element enkel en alleen geprezen worden. Want wederom is het een meesterwerk die dreigend voelt, emotioneel, heroïsch en volledig nieuw doch herkenbaar is. Nieuwe thema’s voor nieuwe karakters en een verbeterd thema voor de bekende held die hiermee in sound al een mooie finale heeft gekregen. Passen en vernieuwend, hoewel toch niet die van The Dark Knight overtreffend. Een geweldige laatste score door master-composer Hans Zimmer.

Conclusie

Ondanks zijn zichtbare fouten weet The Dark Knight Rises gewoon weer de juiste snaar te raken, hoe anders hij ook mag voelen. Het verhaal kan zich meten en de karakters zijn weer op het juiste niveau gehouden als in zijn voorgaande delen. Misschien is het wat meer chaotisch en spelend op safe, maar in zijn geheel niet minder indrukwekkend dan zijn voorgangers. Niet experimenteel, maar wel netjes emotioneel. Niet geheel vernieuwend, maar wel wederom ruw in zijn atmosfeer en uiterlijk.

Het einde hoeft niet altijd het beste te zijn als de juiste concepten maar op hun plaats liggen. En met The Dark Knight Rises liggen deze er klaar voor om ons al kijker een waardig afscheid te laten nemen van de fictieve wereld die Christopher Nolan zo fenomenaal dicht bij de werkelijkheid heeft weten te brengen.

Wordt vervolgd!

Nu al acht films uit de bibliotheek van master-director Christopher Nolan onder het vergrootglas gehouden. Volgende keer verschuift het vergrootglas naar Christopher Nolan’s negende motion picture Interstellar (2014). We bereiken de baanbrekende film die in mijn mening Christopher Nolan zijn beste prestatie ooit is. “Prepare yourself for an interstellar journey to the evolution of mankind”.

Release 20.07.2012 
Genre Misdaad/Thriller
Regisseur Christopher Nolan
Cast Christian Bale, Tom Hardy, Anne Hathaway
Beoordeling 8,1/10
Recensie Wouter van de Sanden

Gastblog

Deze recensie is geschreven door Wouter van de Sanden die alle films van Christopher Nolan bespreekt op Srsck. Check vooral zijn Instagram account waar hij hele uitgebreide filmreviews op deelt (in het Engels). Leuk voor alle filmliefhebbers!