Opgroeien tijdens de oorlog vanuit de ogen van een kind
Ik kan je niet vertellen hoe opgroeien in de oorlog is voor alle kinderen want elke situatie is totaal anders maar ik kan je wel vertellen hoe het voor mij was. Zoals jullie al weten zijn orde, rust en regelmaat niet mijn sterkste eigenschappen. Ik heb het nooit anders bekeken dan dat dit inherent is aan mijn wispelturige karakter maar wanneer ik terugblik op mijn kinderjaren dan zie ik eigenlijk ook vrij weinig rust, orde en regelmaat. Wel gelukkige kinderjaren, dat wel!
Opgroeien in de oorlog
Ik ben in 1974 geboren in Beiroet, Libanon. Libanon is dat landje dat bij topografie geen nummertje krijgt omdat het te klein is. Ik was 1 jaar oud toen daar de oorlog begon. De eerste acht jaren van mijn leven heb ik daar doorgebracht maar, hoe gek dat ook klinkt, mijn herinneringen aan die jaren gaan niet over oorlog, over dood of over geweld.
Ik was bezig met kinderdingen: de smaak van de choco-schuimpjes in de vorm van een zwaan, de kleur van mijn schooluniform, de oude vrouw van de bakker die ik eng vond, welke aftershave mijn opa droeg (Tabac!) en welke juf ik de liefste vond.
De boekhandel en het strand
Ik weet nog dat ik na schooltijd opgehaald werd door de chauffeur en dat hij me naar mijn moeder bracht in de boekhandel waar ze werkte. Ik mocht daar dan, tot ze klaar was met werken, in de kinderhoek zitten en alle boekjes lezen. Een waar paradijs voor mij, ik verslond alle kinder- en stripboeken (Yoko Tsuno <3).
Wanneer mijn moeder klaar was, liepen we met zijn tweeën naar het strand daar vlakbij en daar ging ik mijn huiswerk maken – soms bleven we daar avondeten. Dan gingen we barbecueën met de andere vaste strandgasten. Ik kan me herinneren hoe gezellig ik dat vond, er waren altijd veel vrienden, en ook mijn oom en tante waren er met hun twee dochters.
Het boomhuis-trauma
Eentje was twee jaar ouder dan ik en de ander twee jaar jonger. Die twee nichtjes kregen altijd de cadeaus die ik wilde, zoals dat ene boomhuis dat volgens mij iedereen die in de jaren ’70 is geboren wel kent. Ik was best jaloers op die nichtjes. Mijn ouders waren gescheiden, hun ouders waren bij elkaar. Wij hadden weinig geld, zij werden altijd juist erg verwend en kregen veel cadeaus. En ze hadden altijd van die matchende jurken haha en ik vond ze enorm mooi.
Ze zijn half Japans, een hele geslaagde mix kan ik je zeggen 😉 Voor mij was dat opgroeien in de oorlog: er vielen dus bommen om ons heen en ik maakte me druk om een boomhuis.
Het luchtalarm en dichte scholen
Natuurlijk merkte ik wel wat van de oorlog. Er was bijvoorbeeld zo’n heel hard luchtalarm dat soms door de hele stad afging en dan moest iedereen zo snel mogelijk naar huis. Ook als je dus op school zat. Wanneer de sirene ging werden we allemaal heel snel opgehaald van school. Ook had je periodes dat de school dicht was. En je hoorde soms dat mensen die je kende dood waren gegaan.
Maar als kind is het anders. Het komt anders binnen. Ik weet nog een keer dat ik uit het raam keek naar allerlei explosies, het leek net vuurwerk, ik zag het niet als iets bedreigends.
Vastzitten in de lift
Wel stopte de lift altijd. Eigenlijk viel de elektriciteit altijd uit en dan moest je maar niet in de lift zitten anders moest je wachten tot je eruit gehaald werd. Of je moest eruit klimmen maar dan mocht je hopen dat de elektriciteit niet net op dat moment weer aan zou gaan (ik ga het niet spellen maar ieeew). Wij woonden op 7 hoog en ik heb er meerdere keren in vastgezeten.
Toch is er een keer die mij extra is bijgebleven: het was een keer ‘s avonds op kerstavond. We hadden kerst gevierd bij mijn oma en daarna gingen we weg, hup met alle cadeaus de lift in en ja hoor, bleef dat ding weer vastzitten. Helemaal niets aan kan ik je zeggen. Ik houd nog steeds niet van liften (understatement van het jaar – je krijgt me met geen mogelijkheid een lift in).
Gezellig de kelder in
Ik woonde samen met mijn moeder in een appartement met een supergaaf balkon. Soms vielen er stukken explosief op het balkon of vlogen de legervliegtuigen heel laag, dan moesten we met de andere bewoners van onze flat in de kelder zitten tot het ‘boven’ weer veilig was. Mijn moeder had altijd een tas klaarstaan bij de deur met proviand en spellen en dat nam ze dan mee naar beneden.
We gingen daar dan bij kaarslicht bordspellen doen of tekenen. Soms duurde het slechts een uurtje, soms bleven we er slapen. Ik vond het wel gezellig. Mijn moeder maakte grapjes en op dat moment besefte ik niet echt hoe gevaarlijk het was of hoe naar. Raar hè, zo als je er achteraf op terugkijkt?!
Weg met de oorlog
Toch denk ik wel dat oorlog je ziel raakt – het verandert je, het vormt je. Ik zie het ook aan mijn familieleden die wel gebleven zijn. Je leeft anders, je denkt anders – kinderen zouden geen oorlog moeten meemaken. Nou ja, niemand zou dat moeten meemaken eigenlijk 🙁
Ik heb twee jaar terug gesolliciteerd bij Warchild, het leek me geweldig om iets te betekenen voor oorlogskindjes. Ze hebben me niet eens uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek (slechte beslissing hoor beste HR-medewerkers, want ik werk keihard en ik heb hart voor de zaak :)). Nee maar even serieus, ik ben echt blij dat er zulke goede doelen bestaan!
Goede kindertijd
We zijn uit Libanon vertrokken toen ik 8 was. Via de verhalen van mijn ouders heb ik later, veel later, begrepen wat er toen allemaal speelde. Ik besefte toen pas het gevaar waar we in hebben gezeten en hoe zwaar mijn ouders het moeten hebben gehad. Maar mij hebben ze weten te beschermen en ze hebben mij een redelijk normale jeugd weten te geven.
Door de omstandigheden, door de oorlog, door de vele verhuizingen heb ik in mijn kindertijd weinig rust, orde en regelmaat gekend maar ik heb wel een kindertijd gehad met veel humor en met veel liefde. En dat, dat is wat echt telt.
Frédérique houdt van mimosa, van films, van de geur van gebakken knoflook, van de Middellandse Zee (‘haar’ zee want aan die zee is ze geboren), fotografie, musea, nachttreinen, haute couture en ze zou het liefst voor altijd in een hotel wonen.
Dank voor het delen van jouw verhaal. Fijn dat je ondanks alle ellende om je heen mooie kindertijd herinneringen hebt. X
Ik heb geluk gehad met mijn ouders wat dat betreft. Veel kindjes in oorlogslanden zullen helaas alleen maar nare herinneringen hebben. Oorlog is zoiets onzinnigs!
Wat bijzonder om te lezen! Kijk je er nu je moeder bent ook anders op terug dan voordat je moeder was?
Hi Saskia,
Nee dat niet. Een paar jaar geleden ging ik met mijn kinderen naar Libanon. Het was voor hun de eerste keer en voor mij de eerste keer in 18 (!) jaar. Toen ik daar was besefte ik wel dat ik heel erg op mijn hoede was, ik wilde niet dat mijn kinderen iets mee zouden krijgen van politieke spanningen omdat ik weet dat hoe je het ook beleeft, je het wel altijd met je meedraagt en dat wilde ik ze besparen.
Heftig verhaal! Ook bijzonder om te horen dat je als kind een oorlog anders “beleeft” Niet dat het minder erg maakt, maar waarschijnlijk wist je niet beter in die tijd. Achteraf terugblikken maakt je dan pas beseffen hoe ernstig het was. Ik ben er stil van…
Je weet wat ze zeggen: wat je niet doodt, maakt je sterker..
Wat heb je dit mooi verteld. Bijzonder om dit te lezen. We hebben ook wat raakvlakken toevallig, mijn grootvader studeerde bijvoorbeeld in Beirut. En we zijn vlak bij elkaar geboren in het zelfde jaar.
Oh wat leuk! Jij weet Libanon dus wel te vinden met topo 😉 (En 1974 is gewoon een heel goed oogstjaar)
Heel bijzonder om te lezen. Mijn vriend heeft ook oorlog meegemaakt. Hij is rond zijn zevende gevlucht samen met mijn schoonouders en zwager. Ik heb echt zoveel respect voor hun, zo’n keuze maken is niet makkelijk. Helaas heeft mijn vriend het wel gemerkt en het vormt je inderdaad. Gelukkig is het nu wel veilig en kunnen wij familie bezoeken.
Ja precies en hoeveel kinderen op de wereld groeien er nu op in een oorlogsomgeving. Echt, om heel erg verdrietig van te worden 🙁
Ik zeg altijd tegen mijn kids, elke ervaring is een bouwsteen en daar bouw je je eigen pyramide mee. Dit is een van mijn bouwstenen geweest. Gewoon 1 deel van mij.
Dankjewel voor het delen van deze blog! Mooi om te lezen. Hoe zwaar het ook voor je ouders was, ik vind het echt fantastisch om te lezen dat ze er alles aan hebben gedaan om jou een normale en liefdevolle jeugd te geven. Zo goed als dat ging in een periode van oorlog. Echt, noemenswaardig vind ik dat. Natuurlijk vormt die ervaring je en dat gaat ook niet weg. Maar het is fantastisch dat je herinneringen kan oproepen van een mooi beschilderde balkon, tot Yoko Tsuno (jaaaah, die lees ik nog steeds graag) en een speelboom, in een periode waarbij volwassenen natuurlijk aan bommen denken. Mooi hoe jouw ouders er een soort spelletje van maakten en dat jij daar in mee ging.
Een collega van mijn man is ook als kind opgegroeid in oorlogsgebied. Mijn man is overigens veteraan en heeft in Bosnië gevochten. Dus hij kan veel beter dan de gemiddelde Nederlander inschatten hoe dat is. Die collega vertelde hem ook dat toen hij pas in Nederland terecht kwam met zijn ouders, hij toen pas besefte dat oorlog helemaal niet standaard is. Hij kende vrede niet. Hij omschreef het wel zoals jij, dat oorlog eigenlijk heel normaal voor hem was. En dat je soms vuurwerk had (wat natuurlijk geen vuurwerk had) en dat je soms moest schuilen, maar dan mocht je wel later opblijven.
Ja, ik ben er dankbaar voor dat ik en mijn zoon, geboren zijn in vrede. Mooi artikel.
Jeetje, wat een verhaal. Dat komt wel even binnen.
Ik ken eigenlijk niemand die uit zo’n situatie komt, dus ik heb het er nog nooit echt met iemand over gehad, over hoe dat zou zijn of hoe je dat als kind ervaart.
Ik begrijp wel dat het voor kinderen ‘normaal’ lijkt. Als je niets anders kent dan is je normaal zo. Wel echt super van je ouders dat ze je ook echt een normale jeugd hebben geprobeerd te geven. Dat je juist goede herinneringen hebt. Ik vind het knap!
Alle oorlog zou moeten stoppen. Ik heb nog nooit het nut ervan begrepen en eigenlijk slaat het ook nergens op. Je geeft je kind ook straf als hij loopt te terroriseren en zijn zin door probeert de drijven. In mijn optiek is dat wat oorlog is. Een aantal mannen die hun zin door proberen te drijven op gewelddadige wijze.
Wat fijn dat je jouw ervaring deelt met de wereld. Een bijzonder mooi verhaal, ik heb hem met één adem uitgelezen…
Jeetje wat prachtig geschreven ,ben er een beetje stil van. Heb je nu wel een beetje rust ondanks alles wat je meegemaakt hebt?
Wauw kippenvel! Maar wel mooi hoe je moeder dit opgepakt heeft om te zorgen dat jij veel fijne herinneringen hebt!
ik zit hier ook even van wauw! wat een verhaal en toch ook heel fijn dat je gewoon wel fijn op die tijd kan terug kijken
Dat is een bijzonder verhaal zeg. En wat goed dat je ouders erin geslaagd zijn om je toch een gelukkige jeugd te bieden te midden van dat alles! Petje af!
wat mooi beschreven. Zeer bijzonder. en wat fijn dat jij er zulke mooie herinneringen aan over hebt gehouden