Kunst met Kids: Frida Kahlo

Wie is Frida Kahlo en wat kun je met kinderen doen om ze deze bijzonder sterke vrouw en geweldige kunstenares te laten ontdekken? Frida Kahlo is niet de eerste schilder die in me opkomt als ik met kinderen een kunstenaar wil ontdekken. Haar leven is behoorlijk dramatisch en onconventioneel en haar werk heeft een donker randje en bevat zo nu en dan gruwelijke details.

Om kunstprojecten te doen met kleine kinderen vind ik schilders als Matisse of Miró dan ook geschikter dan een dame als Frida Kahlo maar nu mijn kinderen iets ouder zijn, konden wij wel met een van mijn ‘idolen’ aan de slag. Een saai onderwerp is zij namelijk allerminst!

Wie is Frida Kahlo?

Guillermo Kahlo en zijn vrouwen

Frida, oftewel Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón, werd op 6 juli 1907 geboren in Mexico. In Coyoacán in het zuiden van Mexico City om precies te zijn. Haar vader was een Duitse fotograaf en haar moeder was Mexicaans. Haar vader was best wel een **** want hij was getrouwd met Maria Cardena maar zij stierf bij de bevalling van hun derde dochter en wat doet hij? Hij vraagt diezelfde nacht een andere dame ten huwelijk: Matilde Calderon y Gonzales!

Hij stuurt de twee dochters die hij met Maria heeft (de middelste dochter stierf kort na haar geboorte) na haar dood weg naar een klooster. Uit zijn nieuwe huwelijk worden vier dochters geboren. De derde is Frida. Ze heeft twee oudste zussen, Matilde en Adriana en een jonger zusje Cristina. Frida’s band met haar vader zal overigens altijd heel close zijn terwijl de band met haar moeder niet zo geweldig was.

Polio en de Mexicaanse revolutie

De jeugd van Frida Kahlo was, op zijn minst gezegd, bewogen.  De Mexicaanse revolutie begon ook nog eens in 1910. Dus we hebben tot nu toe een niet hele gezellige familie-achtergrondsituatie en een revolutie – Komt daarbij een geval van polio. Dit loopt Frida op op haar zesde. Als gevolg hiervan is haar rechterbeen dunner dan haar linker, haar benen ongelijk in lengte en haar rechtervoet misvormd. Het kost Frida negen maanden om hier bovenop te komen maar de gevolgen aan haar been en voet zijn wel blijvend. Frida probeert dat te verbergen door lange rokken te dragen maar wordt, schijnbaar, op school toch gepest 🙁

School en het ongeluk

In 1922 gaat Kahlo naar de Preparatoria, een van de meest prestigieuze scholen van Mexico. Er zitten slechts 35 meisjes op! In die tijd wilt Kahlo arts worden. Terwijl Frida op die school zit, is de toen al beroemde schilder Diego Rivera bezig met een muurschildering in een van de ruimtes van de school. Frida gaat er vaak even kijken.

In diezelfde tijd wordt ze lid van een socialistische groep genaamd Los Cachuchas. Kahlo is heel politiek betrokken en wordt aangetrokken door het socialisme en communisme. Alejandro Gómez Arias, de leider van die groep, wordt later Frida’s vriendje. In 1924 helpt ze haar vader in zijn fotografie-studio en ongeveer in diezelfde periode werkt ze bij een vriend van haar vader waar ze leert tekenen. Met andere woorden, Frida komt in aanraking met kunst.

In september 1925, Frida is dan 18 jaar oud, is Frida met haar vriendje Alejandro betrokken bij een busongeluk. Ze zijn onderweg terug van school en zitten in de bus. Deze wordt vanaf de zijkant geramd door een tram. Een metalen staaf, volgens mij was het de leuning maar pin me er niet op vast, dringt Frida’s lichaam in en komt er aan de andere kant weer uit. Ik laat hier even de details achterwege want het is wel echt gruwelijk…Wonder boven wonder overleeft Frida het ongeluk maar hoe! Haar ribben, heup, bekken, ruggengraat waren gebroken. Haar voet was verbrijzeld en haar rechterbeen, die dus al kwetsbaar was, was op elf plaatsen gebroken!

Frida Kahlo gaat schilderen

Ze moest maandenlang in bed blijven liggen als gevolg van dit afschuwelijk ongeluk. Haar vader gaf haar schilderspullen cadeau om iets te doen te hebben in dat bed. Haar moeder liet spiegels om haar bed heen hangen zodat ze zichzelf kon zien en schilderen. In die tijd begint Frida Kahlo op haar ziekbed dus te schilderen. Ze heeft er geen opleiding voor en leert het zichzelf helemaal aan. Ze heeft een hele eigen stijl en een groot gedeelte van haar werk refereert aan haar lijdensweg. Hieronder zie je een foto van haar eerste zelfportret ‘Self portrait in a velvet dress’. Deze heeft ze in 1926 geschilderd voor haar vriendje Alejandro.

Haar schilderijen zeggen altijd meer dan je zou denken. Ze heeft bijvoorbeeld vrij veel zelfportretten geschilderd maar als je kijkt naar haar zelfportret ‘self portrait with Bonito’ valt het op dat ze daar in het zwart gekleed gaat en geen bloemen of sieraden draagt. Dit komt doordat ze in rouw is om haar vader die dan net overleden is, net als haar papegaai Bonito. Ze heeft ook veel stillevens die refereren aan haar seksualiteit en aan het feit dat ze nooit kinderen zal krijgen. Soms is de boodschap heel duidelijk zoals in ‘Sun and Life’ maar soms valt het wat minder op zoals in ‘Fruits of the earth’.

Haar werk is sterk autobiografisch met surrealistische details en daarom is het nodig haar leven enigszins te kennen om haar werk te begrijpen. Ik denk dat als we het even heel erg willen samenvatten dat we wel kunnen stellen dat er drie kernpunten in haar werk en haar leven zijn: haar politieke overtuigingen, haar grote liefde Diego Rivera en haar lichamelijke beperkingen en constante pijn naar aanleiding van het ongeluk.

Na meerdere operaties en behandelingen kon Frida na twee jaar min of meer haar leven oppakken maar de pijn en de gevolgen van het ongeluk zouden voor altijd blijven. Een van de gevolgen was dat ze nooit kinderen zou kunnen krijgen…

Frida’s man: Diego Rivera

Diego Rivera is in die tijd de bekendste schilder van Mexico. Frida kende hem dus al. Bovendien had ze hem al van dichtbij meegemaakt toen hij die muurschildering op haar school maakte. Ze ontmoeten elkaar al snel nadat ze weer op de been was. Zij sprak hem aan om zijn mening te weten over haar eigen werk. Al snel worden ze verliefd. Ze zijn elkaars absolute tegenpolen, zowel qua uiterlijk als qua karakter en de relatie is een en al passie, zowel positief als negatief.

Op 21 augustus 1929 trouwt ze met de 20 jaar oudere Diego Rivera. Rivera reist vaak om muurschilderingen te maken op commissie. Frida gaat met hem mee. Ze wonen een tijdje in de Verenigde Staten en reizen ook naar Europa. Frida Kahlo komt in die tijd in aanraking met grote en bekende kunstenaars. Ze kan namelijk wel zwanger raken maar geen kinderen krijgen door haar ongeluk wat resulteert in miskramen. Diego wilt zelf geen kinderen maar voor haar is het wel heel zwaar en een terugkerend thema in haar schilderijen.

Het huwelijk met Rivera kent enorme ups en downs. Rivera gaat veel vreemd, op een gegeven moment zelfs met Cristina, het zusje van Frida. Frida heeft op haar beurt ook een aantal geheime affaires waaronder met de fotograaf Nickolas Muray en met Leon Trotski. Ze heeft ook wat affaires met vrouwen. Frida pikt al die affaires van haar man maar wanneer ze hoort dat hij zelfs met haar zusje iets heeft gehad is de maat vol en verlaat ze hem in 1934. Haar schilderij ‘memory’ uit 1937 refereert aan de relatie van Rivera met Cristina, een schilderij vol herinneringen en symbolen, echt een zoekplaatje.

Een gerespecteerde schilder

1938 is het jaar waarin de eerste serieuze verkoop van Frida’s werk plaatsvindt. Wanneer een Amerikaanse verzamelaar vier van haar werken koopt, staat ze op de kaart als artiest dat serieus genomen dient te worden. In oktober heeft ze haar eerste solo expositie in New York. In 1939 scheiden Rivera en Kahlo officieel maar in 1940…..trouwen ze weer!

In al die jaren gaat Frida continu in en uit ziekenhuizen, heeft ze last van pijn maar heeft door d’r kwetsbare gezondheid ook last van allerlei infecties. Door de pijn gaat ze ook veel alcohol drinken. Na de dood van haar vader in 1941 raakt ze ook nog in een depressie. Vanaf 1944 gaat haar gezondheid in rap tempo nog meer achteruit. Ze moet constant nare strakke korsetten aan en ondergaat weer een serie aan operaties, aan haar rug en been. Ze krijgt veel morfine tegen de pijn. In 1949 krijgt ze gangreen aan haar rechtervoet. Nou ja, alles bij elkaar is het niet echt een hele vrolijke situatie. Toch blijft Frida Kahlo knokken, vol leven en humor.

Frida Kahlo’s dood

In 1950 verblijft Frida Kahlo 9 maanden van het jaar in het ziekenhuis! In 1953 moet als gevolg van de gangreen een deel van haar rechterbeen, vanaf de knie, geamputeerd worden. Ondanks dat Kahlo een echte vechter is eist de situatie na al die jaren haar tol. Ze schildert steeds minder en kan steeds minder. De pijn wordt alsmaar ondraaglijker ondanks de morfine en de drank.

Op 13 juli 1954 sterft Frida Kahlo thuis, in het blauwe huis waar ze ook geboren is (en waar nu het Museo Frida Kahlo gevestigd is), aan de gevolgen van een longontsteking. Dit is de officiële doodsoorzaak, sommigen zijn van mening dat ze zelfmoord heeft gepleegd. In haar dagboek is de laatste zin: “I hope the exit is joyful – and I hope never to return – Frida”.

10 x Tekenen en knutselen met kids

Je kunt veel doen als je zin hebt om een Kahlo knutseldagje te doen met de kinderen. Vertel eerst haar verhaal, aangepast aan de leeftijd van het kind want zoals je kon lezen is niet alles even geschikt….Een paar ideeën:

Maak kleding voor Frida

Je kunt Frida Kahlo tekenen (of uitprinten) en kleding voor haar maken met oude stofjes. Op Stampington vond ik ook een prachtige Frida gevleugelde papieren pop met tutorial maar die is wel voor de gevorderde DIY-dames 🙂

Ook op de site van All About Paper Cutting is een papieren Frida poppetje te vinden. Je kunt er gratis het patroon downloaden.

Maak een collage

Je kunt zoals op de website van Modern Art 4 Kids een Dia de los Muertos collage maken in de stijl van Diego en Frida. Zie op de foto hieronder hoe cool dat project is geworden en klik op de link voor de tutorial!

Schilder een zelfportret Frida Kahlo style

Je kunt een zelfportret maken in de stijl van Kahlo. Dit is voor kinderen wel leuk omdat er geregeld een dier voorbijkomt op de zelfportretten van Frida. Ze kunnen dus hun eigen favoriete dier in het portret verwerken. Of je kunt gewoon Frida zelf tekenen, dat wilden mijn jongens 🙂 Voor de kleintjes print je gratis een Frida kleurplaat uit.

Op Art Projects for Kids leert ze de kinderen met een hele duidelijke stap voor stap instructie hoe ze Frida Kahlo kunnen tekenen. Denk ook breed als je met de kinderen Frida tekent, het hoeft namelijk helemaal niet op papier. Teken haar gezicht op stenen die je nog over hebt van je vakantie bijvoorbeeld of op een t-shirt met textielstiften. Wees lekker crea!

Maak een Shadow Box

Je kunt een shadow box maken om op te hangen. De tutorial van de doos/schilderijtjes die je hieronder op de foto ziet vond ik op Crafty Chica. Tof toch? Je kunt het zo invullen als je maar wilt.

Knutsel met bloemen

Wat ook erg leuk is, is om met de kinderen de natuur in te gaan en bloemen te verzamelen en die te verwerken in het haar van hun eigen geschilderde Frida. De foto hieronder is van een print die je kunt kopen bij Sister Golden maar je kunt zelf natuurlijk zoiets maken met de kinderen, hartstikke leuk!

Maak een Frida pinata

Ha! Je weet hoe gek ik ben op pinata’s. Geen verjaardag zonder pinata in dit huis. Op Mom.com leggen ze je duidelijk uit hoe je een Frida Kahlo pinata maakt. Ik heb mooiere Frida’s gezien maar het gaat om het idee haha.

Knutsel een Frida bloempot

Hoe schattig is dit? Je kunt van die kleine potjes bij de Xenos kopen volgens mij maar het werkt natuurlijk net zo goed met een grote bloempot.

Maak Frida Kahlo selfies

…..of je gaat gewoon Frida-style en maak er lekker veel foto’s van 🙂

Op de site van Krystle Desantos kun je ter inspiratie een duidelijke tutorial vinden voor DIY Frida kleding.

Knutsel een bloemenband à la Frida

Je kunt ook alleen een bloemenband maken. Wel met van die grote bloemen zoals Frida had, lekker over de top 🙂

https://www.youtube.com/watch?v=N_AY0qma4Rk

Bak Frida koekjes

Of hoe cool is dit? Op A Beautiful Mess maakten ze Frida Kahlo koekjes! Zie hier voor de tutorial. Ik vind ze fantastisch 🙂

Haken

Als je een beetje kunt haken (ik kan het helaas totaal niet), dan kun je ook hele toffe Frida’s maken. Wat dacht je van het superschattig portemonneetje hieronder?

In twee filmpjes laat Misyel Shin je zien hoe je zelf ook Frida kunt haken.

Puzzelen, koken, lezen

Toen ik nog wekelijks kunstlessen gaf aan de kinderen, probeerde ik ook echt de hele week een soort van thema aan te houden. Dus een keer het verhaal vertellen van de kunstenaar, als het voorhanden was een boek over de kunstenaar voorlezen of een spel doen met de kunstenaar als thema, knutselen, verkleden, koken uit het land van de kunstenaar, etc…Het was echt leuk moet ik zeggen. We deden het toen we zelf les gaven terwijl we aan het reizen waren. Eenmaal terug heb ik dit ritme niet meer vol kunnen houden maar deed ik het zo nu en dan.

Voor het Frida thema vond ik dit té schattige puzzeltje, van Frida Catlo 🙂 Het is een puzzel van slechts 100 stukken dus echt voor de kleine puzzelaar. Natuurlijk heb je van Frida ook ‘normale’ puzzels. Die zag ik in verschillende webshops.

Er zijn best veel kinderboeken over Frida maar de meeste zijn in het Engels. In het Nederlands is het schattig boekje hierboven bij winkels zoals Bruna of Bol te koop. Sowieso is deze reeks kinderboeken heel leuk, er zijn meerdere inspirerende dames te vinden zoals o.a Coco Chanel, Anne Frank en Marie Curie. Meer kinderkunstboeken vind je hier.

Tof kunstenaars kaartspel

Op de foto hieronder zie je Frida Kahlo in een leuk kaartspel dat ik kortgeleden ontdekte, met mooie illustraties van Mikkel Sommer waarbij je spelenderwijs kennis maakt met enkele invloedrijke kunstenaars.

Omdat de spelregels heel simpel zijn is het geschikt voor kinderen. Voor de foto hieronder heb ik de kaarten gekozen van de kunstenaars die ik tot nu toe behandeld heb op Srsck.

Alleen Hundertwasser zat niet in het kaartspel. Ik heb alvast onderop een tipje van de sluier over wie de volgende kunstenaar wordt. Kun je het zien?

De film

Om de ‘kunstles’ nog wat levendiger te maken, zou je ‘s avonds de film Frida (uit 2002) kunnen kijken. De kijkwijzer geeft 6 jaar aan als leeftijd maar ik zou het zelf verdubbelen toch. Voor kids vanaf 12 is het wel te doen. Het is een mooie film waarin Salma Hayek de rol van Frida Kahlo vertolkt.

Met de kleintjes kun je ook Coco kijken als Frida nog te heftig is.  Dat is ook een leuke introductie met de wereld van Frida. Ze komt er in voor 🙂 Op het moment is Coco op Disney+ te zien.

Je ziet het, Frida Kahlo heeft jarenlang mensen geïnspireerd en blijft dat doen. Door haar kunst en door haar grenzeloze kracht. Welke kunstenaar zou jij graag eens met je kinderen willen ‘verkennen’?